بررسي واكنش برخي از ارقام زراعي گندم بهاره به تنش گرما در مرحله گلدهي و پر شدن دانه

گرما يكي از مهم ترين محدوديت هاي توليدات كشاورزي در جهان مي باشد. تنش گرما وضعيت آبي، مسيرهاي بيوسنتزي، مورفولوژي، فنولوژي، عملكرد و كيفيت گندم را تحت تاثير قرار مي دهد. به منظور بررسي اثر تنش گرما بر صفات عملكردي گندم، 33 رقم گندم بهاره در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو شرايط اهواز و كرج مورد ارزيابي قرار گرفتند. تنش گرما از طريق كشت تاخيري اعمال شد تا گياه در مرحله انتهايي رشد كه مصادف با ماه ارديبهشت است، به دماي بالاي 30 درجه سانتي گراد برخورد نمايد. صفات روز تا گلدهي، روز تا رسيدن، طول پدانكل، ارتفاع گياه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه و عملكرد نهايي ارزيابي شدند. نتايج تجزيه واريانس و مقايسات ميانگين داده‌ ها بيانگر آن بود كه ارقام از لحاظ اكثر صفات تفاوت معني‌داري داشته و واكنش متفاوتي به تنش گرما نشان مي دهند. در شرايط اهواز ارقام چمران، كاز و دز متحمل ترين و هامون، مانتنا و كوير حساس ترين ارقام بودند در حاليكه در شرايط كرج كاز، بهرنگ و دريا متحمل ترين و ببكس، مانتنا و نيشابور حساس ترين ارقام بودند. بيشترين خسارت ناشي از گرما در شرايط اهواز در صفات تعداد سنبله در مترمربع و وزن هزار دانه و در شرايط كرج در صفات تعداد سنبله در مترمربع و تعداد دانه در سنبله مشاهده شد. تجزيه همبستگي و رگرسيون نشان داد كه در شرايط اهواز و كرج به ترتيب صفت تعداد روز تا رسيدگي و تعداد دانه در سنبله مهم ترين صفات جهتغربالگري در شرايط تنش مي باشند.