مطالعه تنوع هاپلوتايپي و ارتباط آلل‌هاي ريزماهواره واقع بر كروموزوم 4B گندم نان با برخي صفات زراعي

هدف از اين پژوهش تعيين گروه‌هاي هاپلوتيپي و بررسي رابطه آن‌ها با صفات فنوتيپي به منظور دستيابي به آلل‌هاي مرتبط با صفات مطلوب زراعي در گندم نان بود. به همين منظور 34 ژنوتيپ گندم بومي منطقه خاورميانه به همراه رقم بهاره چيني (ژنوتيپ مرجع) در قالب طرح اگمنت كشت و از نظر 12 صفت فنوتيپي كمي ارزيابي شدند. نتايج آمار توصيفي نشان داد كه صفات طول ريشك و روز تا گلدهي به ترتيب بالاترين و پايين‌ترين ضريب تغييرات فنوتيپي را داشتند. به منظور بررسي تنوع هاپلوتايپيQTLهاي مرتبط با صفات فنوتيپي واقع بر كروموزوم‌هاي 4B گندم از 10 نشانگر ريزماهواره استفاده شد. ميانگين آلل‌هاي چند شكل، ميزان محتواي اطلاعـات چنـدشـكلي (PIC) و شاخص قدرت (RP) به ترتيب 4.5، 0.29 و 1.58 بود. ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي با توجه به مطابقت آللي با ژنوتيپ مرجع در كروموزوم‌ 4B در 21 گروه هاپلوتايپي قرار گرفتند. به منظور بررسي وجود ارتباط بين صفات و نشانگرها، تجزيه واريانس در قالب طرح كاملاً تصادفي با تكرار نامساوي براي تك تك نشانگرها انجام شد. در مجموع از 12 صفت مورد بررسي، براي چهار صفت ارتباط معني‌دار آماري مشاهده شد. با توجه به نتايج به‌دست آمده از نشانگرهاي ريزماهواره واقع بر كروموزوم 4B، صفات عرض دانه، تعداد دانه در سنبله و عرض برگ پرچم با نشانگر Xgwm888-4B، صفت تعداد سنبلچه در سنبله با نشانگر Xgwm891-4B و صفات عرض دانه و تعداد دانه در سنبله با نشانگر Xgwm8984B، پيوستگي نشان دادند. براي سه صفت فنوتيپي به طور همزمان يك آلل اختصاصي در نشانگر gwm8884B معرفي گرديد. چنانچه به‌نژادگر علاقمند به گزينش ژنوتيپ‌هايي باشد كه به طور همزمان سه حالت مطلوب يعني عرض دانه و تعداد دانه در سنبله بيشتر و همچنين افزايش شاخص سطح برگ از طريق عرض برگ پرچم را داشته باشد، مي‌تواند از آلل اختصاصي شناسايي شده (199 جفت باز) نشانگر Xgwm888-4B استفاده كند.