بررسي مقادير درجه روز-رشد مراحل فنولوژيك در تعدادي از ارقام زراعي و توده‌هاي بومي گندم‌هاي نان ايران

در مطالعه مراحل فنولوژي گياهان زراعي، اندازه گيري درجه روزرشد (GDD) به عنوان شاخصي جايگزين براي شمارش روزهاي تقويم مطرح مي باشد. در تحقيق حاضر تنوع ژنتيكي 86 رقم زراعي و 184 توده بومي گندم ايراني بر اساس مراحل فنولوژيكي (روز تا آبستني، روز تا گلدهي، روز تا رسيدگي و GDD اين مراحل) در كنار دوره پرشدن دانه، وزن هزار دانه و عملكرد دانه طي سال‌هاي زراعي 93-92 و 94-93 در قالب طرح آگمنت با 3 رقم شاهد (آذر، نويد و پيشتاز) در 6 بلوك ناقص در مزرعه تحقيقاتي گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه از نظر اين صفات اختلاف قابل ملاحظه اي بين ارقام زراعي و توده هاي بومي گندم وجود دارد، به طوري كه ارقام زراعي عملكرد بيشتر و طول دوره پرشدن دانه كمتري در مقايسه با توده‌هاي بومي داشتند. از طرف ديگر نتايج حاكي از آن بود كه ژنوتيپ ها با عادت رشدي مختلف از نظر اكثر صفات فنولوژيكي داراي تفاوت معني داري مي باشند و مي توانند در انتخاب و معرفي ارقام جديد به صورت مستقيم يا غيرمستقيم گزينش براي افزايش طول دوره پرشدن دانه در كنار افزايش عملكرد دانه مؤثر باشند. از آنجايي كه تنوع صفات فنولوژيكي در توده‌هاي بومي بيشتر بود، بنابراين توده‌هاي بومي مي‌توانند منبع ارزشمندي در راستاي انتخاب براي بهبود اين صفات نيز باشند. در نهايت با توجه به اهميت مراحل فنولوژيكي و شاخص GDD توصيه مي گردد اين صفات نيز به اندازه عملكرد و اجزاي عملكرد جهت حصول نتايج دقيق تر مورد توجه قرار گيرند.