تجزيه ژنتيكي مقاومت به بيماري بلايت فوزاريومي سنبله گندم در تلاقي مرواريد (مقاوم) × فلات (حساس)

بيماري بلايت فوزاريومي سنبله با عامل قارچي Fusarium graminearum از مهم ترين و مخرب ترين بيماري هاي گندم در اقليم گرم و مرطوب مي باشد. اهميت اين بيماري به جهت كاهش عملكرد و تجمع مايكوتوكسين هاي قارچ در دانه هاي برداشت شده ازسنبله هاي آلوده است كه اين تركيبات براي انسان و حيوان خطرناك هستند. توليد ارقام مقاوم (استفاده از مقاومت ژنتيكي) مؤثرترين روش كنترل پايدار اين بيماري محسوب مي شود. به منظور مطالعه نحوه توارث ژن هاي كنترل كننده مقاومت، اجزاي مقاومت شامل سطح زير منحني پيشرفت بيماري (AUDPC)، سطح نسبي زير منحني پيشرفت بيماري (rAUDPC) و شدت آلودگي نهايي (FSI) در رقم مقاوم مرواريد، اين رقم با رقم حساس فلات تلاقي داده شد و نسل هاي F1، F2،BC1 و BC2 توليد شدند. والدين و نسل ها پس از كشت در مزرعه مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان (گرگان) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مرحله گياه بالغ توسط مخلوطي از جدايه هاي قارچ عامل بيماري كه از منطقه گرگان جمع آوري شده بودند، مايه زني شدند. نتايج تجزيه واريانس وزني، اختلاف معني داري را در بين نسل ها براي صفات اندازه گيري شده مذكور نشان داد. براي هر سه صفت متوسط درجه غالبيت تقريبا برابر يك بود كه نشان دهنده غالبيت كاملمي باشد. برهمكنش غيراللي افزايشي ×غالبيت و غالبيت × غالبيت معني دار بودند. وراثت پذيري عمومي (0.56 - 0.45) و خصوصي (0.48 0.37) متوسط براي هر سه صفت برآورد شد كه نشان دهنده نقش توام اثرات افزايشي و غالبيت در كنترل ژنتيكي اين صفات مي باشد. تعداد فاكتورهاي در حال تفرق براي صفات اندازه گيري شده 1تا 7 برآورد گرديد. با توجه به اينكه رقم مرواريد در حال حاضر مقاوم ترين رقم تجاري به فوزاريوم سنبله است و با توجه به نقش اثرات افزايشي ژن هاي مقاومت در كنترل اين صفات، مي توان در بهبود اين صفات، گزينش را در نسل هاي اوليه حاصل از تلاقي اين رقم اعمال نمود.