وضعيت ماده آلي خاك در توده هاي جنگلي ارسباران

با توجه به نقش هاي مهم ماده آلي خاك در اكوسيستم، ضروري است كه وضعيت آن در شرايط مختلف محيطي مورد بررسي قرار گيرد. بر اين اساس مطالعه حاضر در زير حوضه كليبرچاي سفلي از جنگل هاي ارسباران با مطالعه پنج خاكرخ شاهد در بخش هاي محيطي متمايز شده برمبناي توزيع تيپ هاي جنگلي در امتداد يك نيمرخ ارتفاعي انجام شد. ضمن تجزيه هاي مرسوم خاك، شناسايي نوع آن و مطالعه وضعيت ماده آلي، به عنوان هدف اصلي تحقيق، با بررسي مقدار ماده آلي خاك، توان ترسيب كربن آلي آن و مطالعه ميكرومرفولوژيك شكل هاي بقاياي آلي تكميل گرديد. نتايج بيان گر تغيير نوع خاك از انتي سول، اينسپتي سول و آلفي سول به مالي سول با كاهش ارتفاع بود. در روندي مشابه، همگام با افزايش تكامل خاك ميزان ترسيب كربن آلي آن نيز افزايش يافت امّا مقدار ماده آلي روندي عكس به دليل نوع فرآيندهاي دخيل در تجزيه بقايا در نواحي مختلف نشان داد. با توجه به امكان روي دادن انواع فرآيندهاي فيزيكي و بيوشيميايي تحت شرايط مختلف محيطي، در نواحي مرتفع شكل هاي دست نخوررده بقاياي آلي به عنوان شكل غالب شناخته شدند امّا با كاهش ارتفاع غالبيت در اختيار شكل هاي كاملاً تجزيه شده بود. در محدوده و مقياس مورد مطالعه عامل ارتفاع با توجه به اثرات مستقيم و غيرمستقيم خود به عنوان اصلي ترين فاكتور محيطي كنترل كننده وضعيت ماده آلي خاك تشخيص داده شد. در نهايت نتيجه شد با توجه به ارتباط بين نوع خاك، مقدار ماده آلي، توان ترسيب كربن آلي خاك و شكل هاي بقاياي آلي مي توان از شناسايي خاك ها و توزيع آن ها در مديريت منطقه اي كربن آلي خاك نيز استفاده نمود.