مقايسه‌ي نقش باور بيماران در همكاري با مصرف دارو در بيماري‌هاي مزمن و ارتباط آن با عوامل دموگرافيك

مقدمه: همكاري بيماران با درمان و مصرف داروها به باور آن‌ها درباره‌ي ضرورت مصرف و نگراني از عوارض داروها بستگي دارد. اين مطالعه به بررسي و مقايسه‌ي تأثير باور بيماران و نقش برخي عوامل دموگرافيك در همكاري با مصرف دارو در سه بيماري مزمن پرداخت. روش‌ها: اين مطالعه‌ي توصيفي- تحليلي و مقطعي در سال 1388 انجام شد. اطلاعات از طريق مصاحبه با 213 بيمار مبتلا به يكي از بيماري‌هاي مزمن آسم، سرطان و يا پيوند كليه كه به داروخانه‌هاي آموزشي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان مراجعه كرده بودند و با استفاده از سه پرسش‌نامه‌ي روا و پايا جمع‌آوري شد. اطلاعات مورد بررسي شامل خصوصيات دموگرافيك، باور بيماران (BMQ يا Beliefs about medicines questionnaire) و بررسي همكاري دارويي (Morisky) بود. يافته‌ها: 55 نفر از افراد مورد بررسي مبتلا به آسم، 72 نفر مبتلا به سرطان و 86 نفر با كليه‌ي پيوندي بودند. 59.2 درصد بيماران مرد و 40.82 درصد آن‌ها زن بودند. 72.8 درصد بيماران بالغ (18 تا 65 سال) و 27.2 درصد مسن (65 تا 70 سال) بودند. 13.6 درصد بيماران بي‌سواد، 32.9 درصد زير ديپلم، 28.6 درصد ديپلم و 24.9 درصد تحصيلات دانشگاهي داشتند. جنس بر خلاف سن رابطه‌ي معني‌داري با همكاري بيماران با مصرف دارو نداشت و سطح تحصيلات فقط در بيماران مبتلا به آسم‌ و پيوند كليه رابطه‌ي معني‌داري با همكاري در مصرف دارو داشت. همچنين باور بيماران به ضرورت مصرف دارو با همكاري دارويي در هر سه گروه داراي ارتباط معني‌داري بود، اگر چه بين خود گروه‌ها از اين لحاظ تفاوت معني‌دار بود. نتيجه‌گيري: باور بيماران در مورد ضرورت مصرف داروها مي‌تواند همكاري آن‌ها در مصرف دارو را به خصوص در بيماري‌هاي جدي‌تر مانند سرطان و نارسايي كليوي تحت تأثير قرار دهد. مداخلات آموزشي مناسب مي‌تواند در افراد مسن و مبتلا به بيماري‌هاي مزمن در افزايش همكاري دارويي مؤثر باشد.