بررسي تأثير عصاره‌هاي هيدروالكلي و عصاره‌ي آبي زردچوبه و شيرين بيان بر انگل Leishmania major (MRHO/IR/75/ER) در شرايط آزمايشگاهي

مقدمه: در حال حاضر تركيبات پنج ظرفيتي آنتي موان درمان اصلي ليشمانيوز جلدي مي باشند. استفاده از اين تركيبات داراي محدوديت‎هايي از قبيل عدم تاثير به روش خوراكي، طولاني بودن دوره ي درمان، عدم پاسخ درماني در حدود 15-10 درصد موارد و داشتن سميت شديد روي قلب و كليه‎ها مي‎باشد. از ريزوم زردچوبه Curcuminها به دست مي‎آيد كه از مشتقات فنلي موثر بر ليشمانيا مي‎باشند. Licochalcone A ماده ي موثر استخراج شده از ريشه ي شيرين بيان است. تزريق داخل صفاقي آن از ايجاد زخم در موش هاي Balb/c كه به L.major آلوده شده‎اند، به طور كامل جلوگيري مي كند. در سري تحقيقاتي كه به منظور غربالگري گيا هان دارويي سنتي كشور در دست انجام بود، دو گياه زردچوبه و شيرين بيان انتخاب شدند و اثر ضد ليشمانيايي آن ها در محيط كشت مورد بررسي قرار گرفت. روش ها: از عصاره ي خشك شده ي گياه رقت‎هاي 0.4، 0.5، 1، 2.5، 5 و 10 ميلي گرم در ميلي ليتر تهيه شد. 400 ميكروليتر از سوسپانسيون انگلي به هر كدام از اپندروف‎ها در سه سري اضافه شد. در نمونه ي شاهد منفي فقط 500 ميكروليتر (400 ميكروليتر محيط كشت به علاوه ي 100 ميكروليتر محلول بافر نمكي خنثي) اضافه شد. از آمفوتريسين B با غلظت 0.1 ميلي گرم در ميلي ليتر به عنوان شاهد مثبت استفاده شد. سپس ميانگين تعداد پروماستيگوت در هر سه سري تعيين و فراواني انگل زنده در هر زمان براي هر غلظت محاسبه و نتايج به صورت IC50 بيان شد. يافته ها: غلظت 2 ميلي گرم در ميلي ليتر عصاره ي تام زردچوبه سريع باعث كشته شدن تمام پروماستيگوت‎ها شد. در مقايسه با غلظت 0.2 ميلي گرم در ميلي ليتر عصاره ي تام پس از 88 ساعت انگل‎ها را از بين برد. غلظت هاي پايين شيرين بيان يعني 1 و 0.5 ميلي گرم در ميلي ليتر اثري مشابه شاهد منفي داشتند. با افزايش غلظت عصاره تا 16 ميلي گرم در ميلي ليتر اثر ضد انگلي افزايش يافت و تعداد پروماستيگوت‎هاي بيشتري كشته شدند. نتيجه گيري: نتايج اين تحقيق نشان داد كه عصاره ي تام هر دو گياه زردچوبه و شيرين بيان در غلظت هاي به كار رفته در محيط كشت داراي اثر ضد ليشمانيايي مي باشند. اثر كلي شيرين بيان در مقايسه با زردچوبه خيلي كمتر است و در دوزهاي بالاتري انگل را از بين مي برد.