بررسي انگل‌هاي كرمي روده‌اي سگ‌هاي ولگرد شهر اصفهان

مقدمه: بيماري‌هاي زئونوز هميشه تهديد مهمي براي انسان بوده‌اند. اين بيماري‌ها بين انسان و بسياري از حيوانات مشترك هستند. از آن جايي كه زاد و ولد سگ‌ها به خصوص سگ‌هاي ولگرد زياد است و اين حيوانات در محيط‌هاي اطراف شهرها و پيرامون مساكن انساني زندگي مي‌كنند همواره تهديدي براي سلامتي محيط زيست و انسان بوده‌اند. شناسايي انگل‌هاي موجود سگ‌هاي ولگرد منطقه‌ي اصفهان از نقطه نظر اقتصادي، پزشكي و دامپزشكي به ويژه زئونوز كمك شاياني خواهد نمود. روش‌ها: در اين مطالعه تعداد 96 قلاده سگ ولگرد شكار شده از مناطق مختلف شهر اصفهان جمع‌آوري گرديد و پس از باز نمودن لاشه‌ي حيوانات، روده‌ي آن‌ها از نظر وجود انگل‌هاي كرمي بررسي شد. لاشه‌ي حيوانات در محل باز شد و پس از بستن دو سر روده، روده‌ها به آزمايشگاه منتقل گرديد. سپس روده‌ها به صورت طولي باز شدند و پس از شستشوي آن‌ها، انگل‌هاي كرمي موجود در آب جدا شدند. پس از فرآوري ايزوله‌ها در محلول فرمالين ده در صد قرار گرفتند. پس از رنگ‌آميزي موقت و دايمي ‌و طي مراحل آب‌گيري و شفاف‌سازي، ايزوله‌هاي مناسب مونت دايمي شدند. سپس اشكال ايزوله‌ها با ابزار ترسيم كشيده شد و با استفاده از كليدهاي تشخيصي موجود، شاخص‌هاي تاكسونومي (طول قلاب بزرگ، شكل بند، موقعيت كيسه‌ي سير، موقعيت بيضه‌ها و تخمدان در بندهاي سستودها) تمامي ايزوله‌ها مطالعه شدند. اين شاخص‌ها در نماتودها شامل اندازه‌ي طول بدن، تزيينات كوتيكولي، شكل باله‌ي رأسي و دمي و تعداد و شكل لب‌ها و حالت مري همچنين موقعيت محل واژن و مقعد بود. تمامي ايزوله‌ها در حد جنس و سپس گونه شناسايي شدند. يافته‌ها: در اين بررسي با مطالعه‌ي 96 قلاده سگ ولگرد روده‌هاي 60.4 درصد آن‌ها آلوده به حداقل يك كرم بود. ايزوله‌هاي كرمي در مجموع شامل هفت گونه سستود و سه گونه نماتود بودند كه شامل: 24 درصد تنيا اويس، 13.54 درصد تنيا هيداتيژنا، 5.21 درصد تنيا پيزيفورميس، 5.21 درصد تنيا مولتي‌سپس، 27.1 درصد اكينوكوكوس گرانولوسوس، 22.92 درصد ديپليديوم كانينوم، 5.21 درصد مزوسستوييدس لينه‌آتوس و 21.9 درصد توكسا سكاريس لئونينا، 6.25 درصد توكسوكارا كانيس و 3.13 درصد ريكتولاريا افينيس بودند.گونه‌ي تنيا پيزيفورميس براي اولين بار از اصفهان گزارش ‌شد. نتيجه‌گيري: ارقام فوق بيان‌گر اهميت اين انگل‌ها از نقطه نظر پزشكي و دامپزشكي است، بنابراين بايد نسبت به درمان سگ‌هاي صاحب‌دار و گله و از بين بردن سگ‌هاي ولگرد و همچنين از بين بردن لاشه‌هاي آلوده به مرحله‌ي لاروي سستودهاي زئونوز توجه مبذول داشت. شناسايي انگل‌هاي موجود در اين حيوانات به بهبود وضعيت مبارزه و كنترل بيماري‌هاي زئونوز كمك شاياني خواهد نمود.