N -استيل سيستئين و نفروتوكسيستي ناشي از سيس‌پلاتين: آيا اين آنتي‌اكسيدان مكمل مناسبي در كاهش مسموميت كليوي در رت‌هاي نر و ماده است؟

N-استيل سيستئين (NAC) يك تركيب تيول‌داري است كه اثر آنتي‌اكسيداني آن مي‌تواند در سرطان، بيماري‌هاي قلبي عروقي، عفونت‌هاي ناشي از ويروس نقص ايمني انساني و مسموميت ارگاني مؤثر باشد؛ اين تركيب براي درمان تومورهاي جامد نيز كاربرد وسيع كلينيكي دارد. عوارض ناش از اين دارو در بسياري از موارد كاربرد آن را محدود مي‌كند. از عوارض شايع جانبي، كه مي‌تواند وابسته به جنس نيز باشد، نفروتوكسيسيتي قابل ذكر است. يكي از روش‌هاي پيش‌گيري از نفروتوكسيسيتي ناشي از سيس‌پلاتين استفاده از مكمل‌هاي آنتي‌اكسيداني مي‌باشد. اين مطالعه با هدف بررسي اثر NAC بر نفروتوكسيستي ناشي از سيس‌پلاتين در حيوانات طراحي گرديد.روش‌ها: 40 رات از نژاد ويستار با دو جنس نر و ماده در شش گروه بدين شرح تحت آزمايش قرار گرفتند؛ رات‌هاي نر همگي در روز اول تك دوز سيس‌پلاتين (7 ميلي‌گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن) و سپس به مدت يك هفته، در گروه 1 روزانه 600 و در گروه 2 روزانه 300 ميلي‌گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن NAC و در گروه 3 سالين دريافت نمودند.حيوانات ماده نيز در گروه‌هاي 4 تا 6 به ترتيب همانند گروه‌هاي 1 تا 3 مورد آزمايش قرار گرفتند. سطح سرمي ازت اوره‌ي خون (BUN)، كراتينين (Cr)، متابوليت نيتريك اكسيد (نيتريت) و منيزيم (Mg) قبل و بعد از آزمايش و سطح سرمي Superoxide dismutase (SOD) و Malondialdehyde (MDA) در پايان آزمايش اندازه‌گيري گرديد و شدت آسيب بافتي كليه نيز تعيين شد.يافته‌ها: تغييرات معني‌داري در سطح سرمي MDA، Cr، BUN، Mg و نيتريت در بين گروه‌ها، اعم از نر يا ماده، مشاهده نشد؛ اين يافته، نشانگر مؤثر نبودن NAC در كاهش نفروتوكسيسيتي ناشي از سيس‌پلاتين در دو جنس بود. متفاوت نبودن آسيب كليوي، با در نظر گرفتن نتايج پاتولوژي و وزن كليه در بين گروه‌ها در دو جنس هم تأييدي بر اين مطلب است؛ اما سطح سرمي SOD در گروه‌هاي ماده تفاوت معني‌داري نشان داد (P 0/05).نتيجه‌گيري: هر چند NAC يك آنتي‌اكسيدان قوي است، اما نقش قابل توجهي در كاهش نفروتوكسيستي ناشي از سيس‌پلاتين، نه در جنس ماده و نه در جنس نر، ندارد. اين عدم اثربخشي شايد تأييدي بر تزريق وريدي اين ماده جهت اثربخشي مناسب باشد.