ارزيابي سريع فناوري سلامت تأسيس بيمارستان توان‌بخشي: مطالعه‌ي مروري

مقدمه: طب توان‌بخشي به عنوان يك ابزار كارآمد در درمان بيماران دچار ناتواني شناخته مي‌شود كه مي‌تواند به عنوان طب مكمل در كنار روش‌هاي درماني قرار گيرد؛ در اين خصوص، مراكز توان‌بخشي نقش بارزي را در انجام اين فرايند، ايفا مي‌نمايند. روش‌ها: مطالعات نوع دوم و ارزيابي اقتصادي، كه در آن‌ها انواع مراكز توان‌بخشي براي درمان بيماران دچار ناتواني حركتي يا اداركي با ديگر روش‌هاي سنتي رايج توان‌بخشي مورد استفاده مقايسه شده بود، بررسي گرديد. مطالعات مرتبط از طريق پايگاه‌هاي داده‌ي Cochrane، مركز انتشارات دانشگاه York (Centre for Reviews and Dissemination يا CRD)، Scopus و Google scholar تا ژوئن سال 2012 مورد جستجو قرار گرفت. نتايج مقالات يافت شده، به روش كيفي تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: بر اساس 15 مقاله‌ي مطالعه شده، شاخص Barthel در مورد بيماران با توان‌بخشي به صورت بستري (29 ± 42 امتياز) از بيماران با توان‌بخشي سرپايي (26 ± 23 امتياز) بيشتر بود (0.05 P). براي مراكز بستري، انجام توان‌بخشي زودرس موجب اكتساب سريع توانايي‌هاي عملكردي نسبت به مراكز سرپايي مي‌گردد (1.55 در مقابل 0.50). از لحاظ هزينه- اثربخشي در بيماري‌هاي قلبي نيز تفاوت هزينه‌هاي تعديل شده در هزينه‌ي كل بين توان‌بخشي سرپايي و بستري، حدود 2895- يورو (0.102 = P) و تفاوت تعديل شده در تأثيرات در حدود 0.018 QALY (Quality-adjusted life year) در حمايت از درمان به صورت سرپايي بود. نتيجه‌گيري: با توجه به اين كه هم‌اكنون امكان ارايه‌ي خدمات توان‌بخشي به صورت سرپايي و كلينيك‌هاي روزانه (Day clinics) وجود دارد، تأسيس بيمارستان‌هاي توان‌بخشي مقرون به‌صرفه و صلاح نمي‌باشد؛ با اين وجود پيشنهاد مي‌شود، جهت ارايه‌ي خدمت به بيماران داراي بيماري صعب‌العلاج و يا داراي دوره‌ي نقاهت طولاني و سخت، واحدي تحت عنوان «واحد توان‌بخشي» در بيمارستان‌هاي تخصصي تأسيس گردد.