بررسي ارتباط عناصر آب و هوايي با بيماري ناخنك چشم (مطالعه‌ي مقايسه‌اي شهرهاي مشهد و زاهدان)

مقدمه: ناخنك يكي از بيماري‌هاي شايع چشمي است كه از عناصر اقليمي تأثير مي‌پذيرد. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي ميزان تأثير عناصر آب ‌و‌هوايي بر بيماري ناخنك چشم در شهرهاي مشهد و زاهدان در نيمه‌ي شرقي ايران است. روش‌ها: از آمار مراجعين به كلينيك‌هاي چشم‌پزشكي الزهرا (س) زاهدان با تعداد 130464 بيمار و تعداد 28776 بيمار مبتلا به ناخنك چشم و خاتم‌الانبيا (ص) مشهد با تعداد 974542 بيمار و تعداد 20222 بيمار مبتلا به ناخنك چشم از طريق نمونه‌گيري مبتني بر هدف در بازه‌ي زماني (1390-1385) استفاده شد. با توجه به هدف مطالعه، بيماران به طور تصادفي از تمام شغل‌ها انتخاب شدند. داده‌هاي مربوط به عناصر اقليمي شامل ساعات آفتابي، روزهاي گرد ‌و ‌غباري، سرعت باد، تابش ‌كل، حداكثر و حداقل دما و رطوبت براي دو ايستگاه هواشناسي زاهدان و مشهد از سازمان هواشناسي كشور اخذ گرديد. جهت بررسي و مقايسه‌ي ارتباطات از مدل‌ همبستگي، براي تأخيرهاي زماني از توابع خودهمبستگي، بررسي تفاوت‌هاي فصلي شيوع بيماري ناخنك از آزمون ANOVA و براي مقايسه‌ي شيوع بيماري در بين مراجعين چشمي در دو شهر از آزمون Student-t استفاده شد. يافته‌ها: در شهر زاهدان روزهاي گرد‌ و ‌غباري، ساعات آفتابي، سرعت باد، شاخص ماوراي بنفش و تابش به ترتيب بيشترين تأثير را بر بيماري ناخنك نشان مي‌دهند. در شهر مشهد سرعت باد، روزهاي گرد‌ و ‌غباري و شاخص ماوراي ‌بنفش در اولويت تأثيرگذاري قرار دارند. مدل ANOVA تفاوت معني‌داري از حيث شيوع بيماري در فصول مختلف نشان نمي‌دهد. همچنين نتايج آزمون Student-t نشان داد كه شيوع بيماري در بين مراجعين بيماران چشمي در شهر زاهدان بيشتر از مشهد مي‌باشد. اعمال تأخيرهاي زماني نيز حاكي از وجود يك تأخير زماني فصلي در تأثيرپذيري بيماري ناخنك از عناصر آب و هوايي است. نتيجه‌گيري: به طور كلي مي‌توان نتيجه گرفت كه بروز بيماري ناخنك در زاهدان بيشتر از مشهد مي‌باشد و عناصر آب و هوايي در زاهدان نقش پر رنگ‌تري در بروز و تشديد اين بيماري دارند.