مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ﻻﯾﻪﻧﮕﺎري ﺷﺒﺴﺘﺎن ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﻫﻤﺪان

چكيده فارسي :

ﺷﻬﺮ ﻫﻤﺪان در دوران ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﺎﻫﺮاه ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﺰرگ، ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮي در ﻏﺮب اﯾﺮان داﺷﺘﻪ و ﮐﺎﻧﻮن ﺑﺴﯿﺎري از ﺗﺤﻮﻻت ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻫﻤﺪان در دوران اﺳﻼﻣﯽ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﯾﮑﯽ از ﭼﻬﺎر ﺷﻬﺮ ﺑﺰرگ اﯾﺎﻟﺖ ﺟﺒﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ. از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ، ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺼﻪ وﯾﮋه ﺷﻬﺮي، ﻫﻤﻮاره ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎﺻﯽ در ﻣﻌﻤﺎري اﯾﺮان در دوران اﺳﻼﻣﯽ داﺷﺘﻪ وﻟﯽ در ﻫﻤﺪان ﭼﻨﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﯽ را ﻧﻤﯽﺗﻮان در ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮ ﻧﺸﺎن داد. اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﻫﻤﺪان ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دورة ﻣﺘﺄﺧﺮ اﺳﻼﻣﯽ اﺳﺖ و ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻨﺎي ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺘﺮ از دوره ﻗﺎﺟﺎر ﺑﺎز ﻧﻤﯽﮔﺮدد وﻟﯽ در اﺷﺎراﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺪﺳﯽ در ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم ه.ق ﻧﻤﻮده، ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ در ﮐﻨﺎر ﺑﺎزار، در زﻣﺮة ﺑﻨﺎﻫﺎي ﮐﻬﻦ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻮﯾﺪ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺒﺴﺘﺎن ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮ روي ﺑﺨﺸﯽ از ﺑﺎزار ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻻﯾﻪﻧﮕﺎري در زﯾﺮ ﺷﺒﺴﺘﺎن ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﺴﺠﺪ، ﺑﺨﺸﯽ از اﯾﻦ ﺑﺎزار را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻻﯾﻪﻫﺎﯾﯽ از دوران اﺳﻼﻣﯽ ﺗﺎ دوره ﺗﺎرﯾﺨﯽ )اﺷﮑﺎﻧﯽ( را ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺳﺎخت.