مقايسه‌ي شاخص‌هاي اصلي سلامت در مناطق روستايي استان اصفهان قبل و بعد از اجراي برنامه‌ي پزشك خانواده

lقدمه: اصلاح نظام سلامت در ايران، تحت عنوان برنامه‌ي پزشك خانواده، در كل مناطق روستايي و شهرهاي با جمعيت كمتر از بيست هزار نفر، از سال 1384به اجرا گذاشته شد. هدف از اين مطالعه، مقايسه‌ي شاخص‌هاي اصلي سلامت قبل و بعد از اجراي برنامه‌ي پزشك خانواده بود. روش‌ها: در اين مطالعه كه در سال 1391 به صورت Trend analysis انجام شد، شاخص‌هاي اصلي سلامت، طي يك دوره‌ي 10 ساله، از سال 1381 تا 1390 طي دو دوره‌ي زماني، يك دوره‌ي زماني 4 ساله قبل از اجراي برنامه‌ي پزشك خانواده و يك دوره‌ي 6 ساله بعد از اجراي اين برنامه در استان اصفهان، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. داده‌هاي حياتي در خانه‌هاي بهداشت و مراكز بهداشتي- درماني روستايي، در فرم استانداردي به نام زيج حياتي گردآوري و طبقه‌بندي مي‌شود. اين داده‌ها در مراكز بهداشت شهرستان، وارد نرم‌افزار مخصوص زيج حياتي شهرستان مي‌شود. اين مطالعه، با بررسي اطلاعات موجود در نرم‌افزار شاخص‌هاي حياتي برگرفته از زيج‌هاي حياتي مناطق روستايي استان اصفهان، در واحد آمار و رايانه‌ي مركز بهداشت استان، اجرا شد. يافته‌ها: ميزان مرگ نوزادي (NMR يا Neonatal mortality rate) از 16/23 در هزار نفر تولد زنده (قبل از اجراي برنامه‌ي پزشك خانواده) به 8/8 در هزار نفر (بعد از اجراي برنامه‌ي پزشك خانواده) كاهش يافته بود. ميزان مرگ شيرخواران (IMR يا Infant mortality rate) از ميزان 21/64 در هزار تولد زنده، به 14/20 كاهش يافته بود. همچنين ميزان مرگ كودكان زير 5 سال (MR5U يا Under-5-year mortality rate)، از 26/33 در هزار نفر تولد زنده تا حد 17/40 پايين آمده بود. نتيجه‌گيري: به دنبال اجراي برنامه‌ي پزشك خانواده در مناطق روستايي استان اصفهان، كاهش قابل ملاحظه‌اي در شاخص‌هاي اصلي سلامتي مانند ميزان‌هاي مرگ نوزادان، مرگ شيرخواران و مرگ كودكان زير 5 سال مشاهده مي‌شود.