جامعه‌شناسي به مثابه هنر: نگاهي انتقادي به طبقه‌بندي علوم اجتماعي ايران

Sociology as an Art-Form: A Critical Inquiry to the question of classification in the context of Iranian Social Sciences

شايد يكي از بزرگترين معضلات در فهم علوم اجتماعي، مسئله طبقه‌بندي دانش‌ها است. به عبارت ديگر، اگر ما بخواهيم علوم اجتماعي را به حسب رويكردها و بينش‌ها و چهارچوب‌ها و موضوعات آن‌ها طبقه‌بندي كنيم، آنگاه يكي از ضروري‌ترين پرسش‌ها اين است كه آيا «سوسيولوژي» همان جامعه‌شناسي يا شناخت جامعه است يا از اساس ما با پديده‌اي ديگر روبرو هستيم گه ذهن ايراني به محتواي آن هنوز پي نبرده است؟ به زبان ديگر، آيا سوسيولوژي يك بينش و آن هم از نوع «هنري» نيست؟ البته براي تمييز دادن اين مفهوم ما نيازمند خوانش جديدي از «سوسيولوژي» و «هنر» هستيم. زيرا فهم‌هاي متعارف از سوسيولوژي به مثابه جامعه‌شناسي داراي اشكالات بنيادي است كه در حوزه نظري ايران به آن كمتر پرداخته شده است. از سوي ديگر، بايد به اين نكته توجه داشت كه سوسيولوژي به مثابه «هنر» نيز مفهومي پروبلماتيك است، زيرا «هنر» در معناي مصطلح آن مقصود ما را نمي‌رساند بل بايد «هنر» را به مثابه يك بينش و فراسوي معاني مصطلح آن مفهوم سازي كنيم. براي فهم اين پرسش، تلاش كرده‌ايم جامعه‌شناسي را به مثابه «هنر» تقرير كنيم و نتايج اين بحث شايد بتواند در رويكرد ما نسبت به مفهوم سازي «امر اجتماعي» ياري برساند

One of the most critical question in understanding science of society is the issue of epistemological classification. In the other words, if we try to classify social sciences based on approaches, insights frameworks and subjects, then one of the most challenging questions is that whether sociology is tanternout to Jamehshenasi or knowledge of society or we are actually faced with another phenomenon which has not been accurately conceptualized in Iranian context. This is to argue, whether sociology is an art-like imagination or a natural from of science. But it should be noted that we should reread the concepts of "sociology" and "art" in a different fashion as the customary conceptualizations of sociology in terms of "Jameshenasi" suffer from fundamental shortcomings which have been less debated. On the other hand, we need to realize that sociology as an art-form is itself a problematical construction. Because 'art' in its current usage cannot express what we have in mind but we need to reread "art" as an insight beyond the common forms and modes of conceptualizations which are less discussed in social sciences in Iran. If we take sociology as a from of art then this could assist us in fathoming the social fact in a different fashion.