نظريه‌ تكاملي بانكداري اسلامي؛از توجيه بهره بانكي تا نظام‌سازي الگوي ايده‌آل

اين تحقيق تلاش مي كند تا سير تطور و تكامل نظريه بانكداري اسلامي را مورد ارزيابي قرار دهد. جهت انجام اين كار، رويكردهاي موجود در حوزه بانكداري اسلامي در شش گروه كلي مورد تحليل واقع مي شوند كه عبارت اند از: ارائه تفسيرهاي جديد از ربا، ارائه تبيين حقوقي جديد از معاملات بانكي، تصحيح معاملات بانكي براساس ضرورت، بانكداري بدون ربا، بانكداري اسلامي (رعايت كليه اصول و ضوابط اسلامي) و طراحي بانك در چارچوب نظام اقتصادي اسلام. يافته هاي تحقيق كه با استفاده از روش تحليلي توصيفي بدست آمده اند نشان مي دهد كه: اولا، هيچ يك از ديدگاه هاي مطرح شده نمي تواند به عنوان يك ديدگاه منتخب مورد استفاده واقع شود و نقدهاي جدي به تمامي آن ها وارد است. ثانيا، هر چند تشكيل الگوي ايده آل و حداكثري نظام اقتصادي اسلام امري مطلوب و ارزشمند است، اما نبايد فراموش كرد كه امكان تشكيل آن نيازمند مطالعات گسترده در كشف نظامات سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي اسلام و عملياتي شدن بخش معظم آن است. البته اين به معني توقف تلاش ها نيست و انديشمندان وظيفه دارند به صورت پيوسته در راستاي استقرار الگوي ايده آل تلاش كنند. ثالثا، براساس منطق شريعت اسلامي، در عمل نمي توان به دليل عدم دستيابي به نظام ايده آل اسلامي، اجراي جزئي و مرحله اي شريعت را تعطيل كرد. چرا كه آموزه هاي ديني اين خاصيت را دارد كه هر يك در حد خود آثار مطلوبي بر جاي گذارد. در نهايت به نظر مي رسد بهترين راهكار، شروع از بانكداري بدون ربا و حركت در راستاي بانكداري اسلامي به معناي رعايت كليه اصول و ضوابط اسلامي و جهت گيري به سمت تحقق الگوي ايده آل نظام اقتصادي و بانكداري اسلام است.