مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تحليل فضايي سطوح توسعه يافتگي منطقه آذربايجان (مطالعه موردي: شهرستانهاي استان آذربايجان غربي،آذربايجان شرقي، اردبيل)

چكيده فارسي :

توسعه سريع و شتابان شهرنشيني در كشورهاي در حال توسعه و تمركز روز افزون جمعيت و فعاليتها در برخي از مناطق، توازن و تعادل منطقهاي را برهم زده است. چنين ويژگي را ميتوان معلول سياستهاي رشد قطبي شدن دانست كه در نتيجه آن بخش عمده اي از امكانات كشور در يك يا چند منطقه متمركز و ساير مناطق از فرآيند توسعه باز ميمانند. براي ايجاد تعادل مكاني و نظم فضايي، علم برنامهريزي منطقهاي مطرح و هدف آن رفع نابرابري هاي منطقهاي و ناحي هاي ميباشد. در همين راستا هدف اصلي اين پژوهش سنجش درجه توسعهيافتگي شهرستانهاي منطقه آذربايجان براساس شاخصهاي توسعه به منظور دستيابي به ميزان و علل نابرابري هاي منطقهاي همراه با ارائه راهكارهايي براي كاهش عدم توسعه يافتگي نواحي ميباشد. اين تحقيق با استفاده از روش هاي توصيفي_ تحليلي انجام گرفته و رويكرد حاكم بر آن از نوع كاربردي ميباشد. داده هاي تحقيق از سالنامه آماري استانهاي اردبيل، آذربايجان غربي و شرقي در سال 1390 جمع آوري شده و با استفاده از نرم افزارهاي GIS و SPSS و همچنين روش هاي تاپسيس، تحليل خوشهاي و ضريب همبستگي اسپيرمن مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتهاند. نتايج تحقيق نشان ميدهد؛ توزيع فضايي توسعه در سطح شهرستانهاي منطقه آذربايجان نابرابر است. و مراكز استانها در سطح اول توسعه در منطقه قرار دارند. در بعد جمعيتي نيز همبستگي بالايي بين تراكم جمعيت و ميزان توسعه يافتگي شهرستانهاي منطقه ديده ميشود.