مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ارزيابي شاخص هاي شهر سالم با استفاده از مدل تاپسيس فازي، نمونه موردي: (مناطق ده گانه شهر شيراز)

چكيده فارسي :

رويكرد شهر سالم به دنبال رشد و گسترش بي رويه شهرها و با هدف تامين شرايط مطلوب زندگي براي نسل امروز و نسل هاي فردا مطرح شد و در اواسط دهه 1980 ميلادي با تبديل شدن به يك جنبش فراگير به دنبال زيست پذيري سالم تر در سكونتگاه هاي شهري در گستره جهاني بود. اين تحقيق با هدف ارزيابي و تحليل فضايي وضعيت برخي از شاخص هاي شهر سالم در محلات ده گانه شهر شيراز به منظور سطح بنديمناطق انجام مي شود. روش تحقيق، توصيفي و تحليلي مبتني بر داده هاي رسمي مي باشد. اين پژوهش از نوع كاربردي است. براي سطح بندي محلات و مناطق شهري از روش تاپسيس فازي استفاده شده است. پس از بررسي اطلاعات موجود در خصوص منطقه مورد مطالعه، نسبت به انتخاب شاخص هاي ارزيابي رويكرد شهر سالم (بالغ بر 25 شاخص) از نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1395، همچنين شاخص هاي برنامه هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اقدام گرديد. اين شاخص ها بر اساس سه دسته كلي شاخص هاي بهداشتي و سلامت، شاخص هاي زيست محيطي و شاخص هاي جمعيتي و اقتصادي آورده شده اند. مقادير هر 25 شاخص براي تك تك مناطق ده گانه شهر شيراز آورده شده است. پس از اينكه مقادير هر 25 شاخص براي منطقه هاي شهر، گردآوري شد با استفاده از روش خوشه بندي فازي، خوشه بندي مناطق شهري انجام شد. نتايج خوشه بندي فازي مناطق شهر شيراز با توجه به شاخص هاي شهر سالم نشان از پراكندگي و ناهمساني وضعيت شاخص هاي شهر سالم در كل مجموعه شهر دارد. مناطق 1، 3 و 6 در خوشه اول، 4 و 5 در خوشه دوم، 2و 8 در خوشه سوم، 7 و 9 در خوشه چهارم و منطقه 10 نيز در خوشه پنجم جاي مي گيرند. نتايج نشان مي دهد مناطق 1و 3 نزديك ترين فاصله و منطقه 10 نيز دورترين فاصله را با معيارها و شاخص هاي شهر سالم داشته اند. لذا مديريت شهري بايد بودجه و امكانات بيشتري براي اين مناطق در نظر گرفته تا بخشي از اين كمبودها و نارسايي ها جبران گردد. براي اين كار پيشنهاد مي گردد سياست هاي نوشهرگرايي1 نيز به صورت همزمان از سوي مديران شهري دنبال شود كه بر اهداف توسعه حمل و نقل عمومي سالم، توسعه پياده راه ها و دوچرخه سواري عمومي، فشرده سازي و تركيب كردن كاربري هاي سازگار، با هدف افزايش فعاليت اقتصادي و اجتماعي و افزايش اشتغال،كاهش هزينه هاي توسعه پراكنده شهري تاكيد دارد و در بعد سياسي نيز مي بايست تقويت مطالبه گري حقوق شهروندي و عدالت اجتماعي از سوي گروه هاي داوطلب مردمي و انجمن هاي شهري و جامعه مدني به صورت جدي و به عنوان خواست عمومي دنبال شود.