كليدواژه :
بازار ثانويه , عمليات بازار باز , سياست پولي , اوراق بانك مركزي
چكيده فارسي :
در ميان ابزارهاي سياست پولي عمليات بازار باز به دليل انعطاف پذيري بالا، سرعت و كارايي مناسب، اثر بخشي سريع، كنترل كامل بانك مركزي بر حجم عمليات و نقش برجسته آنها در توسعه‌ي بازارهاي مالي و تسهيل مديريت بدهي بخش عمومي از اهميت وي‍ژه‌اي برخوردار هستند. بكارگيري اين ابزار در سيستم بانك مركزي ج. ا. ايران پس از تصويب قانون عمليات بانكداري بدون ربا از چند جهت با مشكل مواجه است. جهت اول مجاز نبودن استفاده از اوراق قرضه مبتني بر نرخ بهره است. جهت دوم فقدان بازار ثانويه گسترده، عميق و كارا ست و جهت سوم خريد و فروش برخي از اوراق بهادار اسلامي در بازار اوليه و عدم امكان خريد و فروش آنها در بازار ثانويه است. هيچيك از ابزارهاي پيشنهادي قابليت جايگزيني عمليات بازار باز را نداشته و حال آنكه همه صاحبنظران مسائل بانكي وجود چنين ابزاري را براي مقابله با بحران هاي مقطعي و بهره گرفتن از آن براي سياست گذاري و برنامه ريزي بلندمدت را ضروري مي دانند. در اين مطالعه به روش توصيفي و تحليل محتوا با توجه به اهميت استفاده از اين ابزار جهت اعمال سياست هاي پولي بانك مركزي و عدم توسعه بازارهاي ثانويه، فرضيه تحقيق مبني بر «گسترش بازارثانويه اوراق بهادار اسلامي، شرط موفقيت به كارگيري عمليات بازار باز توسط بانك مركزي است » مورد بررسي قرار گرفت و نتايج حاصل از اين مطالعه نشان مي‌دهد يكي از راه‌هايي كه مي‌توان با استفاده از آن عمليات بازار باز را در كشور كارا، گسترده و از همه مهمتر مطابق ضوابط شرعي تعريف نمود، توجه به بازارثانويه و گسترش آن است تا علاوه بر مبتني نبودن بر نرخ بهره و انطباق با قوانين اسلامي، كارايي اقتصادي نيز داشته باشد. به كارگيري بازار ثانويه در ابزارهاي مالي جديدي كه قابليت نقل و انتقال داشته و امكان شكل گيري بازار ثانويه براي آن وجود داشته باشد، ميسر مي‌شود.
چكيده لاتين :
Open market operations are among the most important instruments in monetary policy due to their high flexibility, speed, desirable efficiency, rapid effect, the fact that their volumes are under the complete control of the central bank, their leading role in the development of financial markets, and the fact that they facilitate public sector debt management. There are some barriers to using these instruments in the Central Bank of the Islamic Republic of Iran after passing the interest-free banking law. First, it is not allowed to use interest rate-based bonds. Second, there is a lack of wide, deep, and efficient secondary market. Third, some securities are traded in the primary market, while they are impossible to be traded in the secondary market. None of the proposed instruments could replace open market operations, while all banking experts have emphasized their necessity in dealing with temporary crises, long- term planning, and policymaking. This paper exploited descriptive and content analysis techniques due to the importance of this instrument in implementing the monetary policies of the Central Bank and the lack of development in secondary markets. It investigated the hypothesis as to whether the development of securities secondary market is necessary for the Central Bank to succeed in open market operations. Results show that one of the ways to use open market operations in the country efficiently, extensively, and most importantly, according to religious criteria, is to attend to secondary market and its development in order that it performs efficiently from an economical point of view, other than not being based on interest rates and complying with Islamic law. Using secondary market is feasible in new financial instruments which are portable and for which the formation of secondary market is possible.
