بررسي و مطالعه‌ي تطبيقي نقوش صخره‌اي عقربلو با نقوش صخره‌اي غار كرفتو

A comparative Evaluation and Study of Aqrablu Rock Carving with Rock Carving Motifs of Karaftu Cave

پژوهش حاضر به روش توصيفي‌ـ‌تطبيقي و رويكرد تحليلي و با استفاده از مشاهده‌ي بصري حضوري يافته‌هاي حاصل از بررسي‌هاي ميداني، مطالعات اسنادي و كتابخانه‌اي نشان مي‌دهد كه در صخره‌نگاره‌هاي غار كرفتوي ديواندره و نقوش عقربلو در مسير شاهين‌دژ ـ بوكان، علاوه بر وجود نقوشي مشترك همچون بزهاي كوهي، تصوير يا نماد محراب، تصاوير لوزي و...، نقش سواران در حال تيراندازي به پشت سر خود يكي از مهم‌ترين وجوه مشترك بين اين دو مكان است. اين صخره‌نگاره را مي‌توان مهم‌ترين اثر در جهت تاريخ‌گذاري نسبي و هم‌زماني اين دو مجموعه به شمار آورد. اين شيوه‌ي نبرد در دوره‌ي پارتيان از شيوه‌هاي نبرد «جنگ و گريز» بوده كه جنگجويان پارتي آن را اجرا مي‌كرده‌اند. با توجه به نزديكي دو اثر به هم و همچنين ويژگي‌هاي مشترك بين نقوش آنها مي‌توان بيان كرد كه صخره‌نگاره‌هاي درون غار كرفتو (حداقل شماري از آنها) و نقوش صخره‌اي عقربلو، متعلق به فرهنگي مشترك بوده و در يك بازه زماني مشترك ايجاد شده‌اند؛ بنابراين با توجه به گاه‌نگاري‌هاي نسبي صورت‌گرفته درباره‌ي نقوش غار كرفتو و تعلق قسمتي از اين نقوش به دوره‌ي اشكاني و پس از آن، مي‌توان استنباط كرد كه نقوش صخره‌اي عقربلو نيز متعلق به همين دوره‌ي تاريخي‌اند.

The present study is in descriptive-comparative method and based on analytical approach. Visual observations from findings of field, documentary and library studies shows that in addition to common motifs such as wild goats, images or symbols of the altar, rhombus images, etc., in the rock carvings (petroglyphs) of Karaftu cave in Divandarreh and motifs of Aqrablu en route of Shahin Dej- Bukan, one of the most important commonalities between the two places is the motif of rider archers throwing arrow backward. This rock-carving can considered as the most important trace for the relative and simultaneous dating of these two treasury. This method of warfare during the Parthian period was one of the methods of "war and escape" that the Parthian warriors practiced. Due to the proximity of the two works to each other, as well as the common features between their motifs, it can be said that the rock carvings inside the Karaftu cave (at least a number of them) and the rock carvings of Aqrablu belong to a common culture and created in a common period. Therefore, according to the relative chronology made about the motifs of Karaftu cave and the attribution of a part of these motifs to the Parthian period and after that era, it can infer that the rock carvings of Aqrablu also belong to the same historical period.