درج واكه در وام‌ واژه‌هاي انگليسي در زبان فارسي

Vowel Epenthesis in English Loanwords in Persian

در زبان فارسي خوشة همخواني در جايگاه آغازه مجاز نيست،‌ بنابراين در وام­ گيري واژگاني، هنگامي­كه ساختِ واژه از قواعد واج­ آرايي زبان تخطّي كند و يك خوشة همخواني يا واكه­اي غير ­مجاز به وجود آيد، اين زبان با استفاده از فرايندهاي درج و حذف و با هجابندي مجدّد، واژه ­هايي را كه از قواعد واج­آرايي تخطّي كرده­اند را اصلاح مي­كند تا در زبان پذيرفته شوند. پژوهش حاضر فرايند درج در خوشه‌هاي همخوانيِ آغازي وا م­واژه ­هاي انگليسي در زبان فارسي و همچنين نوع واكة درج­شده در اين وام واژه­ ها را براساس اصول واج‌آرايي (گرينبرگ، 1998)، در چارچوب نظرية زايشي بررسي مي­كند. داده­ هاي پژوهش شامل 92 وام­واژه است كه از فرهنگ­ مشيري (1371) و زمرديان (1384) استخراج شده ­اند. يافته­ هاي پژوهش نشان مي­دهد كه زبان فارسي با اعمال فرايند درج واكه، خوشه­ هاي همخواني آغازي را مي­شكند و تغييراتي در ساخت هجا پديد مي­آورد. در اين پژوهش علّت درج واكه، تبعيت از اصل قانون مجاورت هجا درنظر گرفته شده است. زبان فارسي از الگوي نامتقارن فرايند افزايش واكه در خوشه­ هاي همخواني آغازي در وام ­واژه­ ها استفاده مي­كند. در وام‌ واژه­ هايي كه توالي رسايي در خوشة همخواني، خيزان است، خوشه ­ها با فرايند درجِ آغازي شكسته مي­شوند. در خوشه‌هايي كه توالي رسايي در آن­ها افتان است، درجِ مياني اتّفاق مي­افتد؛ واكة بي­نشان در فرايند درج، واكة [e] است.

In Persian, consonant clusters are avoided in onset position. So in the case of lexical borrowing, when word formation violates the phonotactic rules, and makes a consonant or vowel cluster, Persian resolves the onset cluster by epenthesis, deletion, and re-syllabification processes in order to be adopted in this language. The present study examines the process of epenthesis as well as the type of the epenthetic vowel in initial consonant clusters of English loanwords in Persian, based on phonotactic rules Greenberg (1998) in Generative Phonology framework. The data in this research includes 92 English loanwords extracted from Moshiri (1371) and Zomorodian (1384) dictionaries of Persian. Results of the research reveals that Persian uses vowel epenthesis in initial consonant clusters and changes the syllable structure. In this research, the reason for vowel epenthesis is assumed to satisfy the Syllable Contact Law. Persian uses asymmetrical vowel epenthesis pattern in English loanword adaptation. That is when the two segments in the onset cluster have a rising sonority sequence, the cluster is broken up by the process of anaptyxis, while in sequences of falling sonority, the cluster is resolved through the process of prothesis. The unmarked vowel in the epenthesis process is /e/.