بررسي شناختي طرح‌واره‌هاي تصوّري در متون علمي

The cognitive Study of Image Schemas in Science Texts

هدف پژوهش حاضر بررسي طرح واره هاي تصوّري پايه در متون علمي در چارچوب زبانشناسي شناختي است. به باور زبان شناسان شناختي، اهمّيت طرح واره هاي تصوّري به مثابة بخشي از سازوكار زبان و تفكّر اين است كه آنها بهمنزلة مفاهيم جسميت يافتة ابتدايي و اوليه ميتوانند، به شكلي نظام مند، ساختار مفاهيم پيچيده تر را فراهم آورند. ضرورت اين مسئله باعث شد تا نوشتار پيش رو طرح واره هاي تصوّري حجمي، حركتي و قدرتي جانسون را در متون علمي بررسي كند. روش اين پژوهش به لحاظ هدف، كاربردي و ازنوع كيفي، توصيفي و استنباطي است. نتايج بررسيها نشان داد كه هر سه طرحواره در گفتمان علمي كاربرد دارند كه بيشترين ميزان در متون علمي به طرحوارة حجمي (56%)، سپس طرحوارة حركتي (29%) و درنهايت طرحواره قدرتي (15%) اختصاص دارد؛ از سوي ديگر، تفاوت بين فراواني انواع طرح واره ها معنادار است؛ همچنين ميزان جملات حاوي طرح واره (16%) در كلّ پيكرة مورد مطالعه كمتر از جملات بدون طرح واره (84%) است و تفاوت بين فراواني ايندو معنادار است.

The aim of this study is to examine the image schemas in scientific texts within the framework of cognitive linguistics. According to cognitive linguists, the importance of image schemas, as a part of language and thought, is that they, in terms of rudimentary embodied concepts, systematically provide the fundamental building blocks for more complex concepts. That makes their study inevitable in many fields. In this study, we examined Johnson’s basic image schemas (i.e. force, path, and containment) in scientific texts. We used qualitative, descriptive, and inferential methods in our examination. The results show that despite the significant difference (p< 0/001) between their usage, all these three image schemata are used in the science texts and the rate of their occurrence, from more to less, is containment (% 56), path (%29) and force (%15) image schemata respectively. There is a difference between the rate of non-image schematic (%84) and image schematic sentences (%16), with significant difference of p< 0/01.