بهينه سازي شرايط استخراج رنگزا از گياه نيل و بررسي كيفيت رنگرزي

Optimization of Dye Extraction from Indigofera tinctoria & Dyeing Quality Evaluation

در عصر حاضر به دليل روند رو به رشد آلودگي هاي زيست محيطي ناشي از پساب هاي گوناگون صنعتي و بيماري هاي ناشي از آن، گرايش مردم به جهاني پاك و سبز افزايش يافته و در جستجوي استفاده از منابع طبيعي به جاي انواع شيميايي آن مي‌باشند. در رنگرزي طبيعي كه در هنر-صنعت توليد فرش بسيار با اهميت است استفاده از مواد طبيعي به جاي مواد شيميايي مورد توجه قرار مي‌گيرد. در گذشته از گياهان براي رنگرزي استفاده مي شد. رنگ آبي در قديم از وسمه يا نيل و امروزه معمولا از نيل شيميايي بدست مي‌آمد. در اين پژوهش سعي شده با استفاده از منابع گياهي بومي جهت تسهيل رنگرزي، شرايط بهينه توليد پودر رنگزاي گياهي براي فام آبي ارائه شود. گياه مورد استفاده در اين پژوهش نيل(Indigofera tinctoria) بود. استخراج رنگزا(اينديگو) به روش آب گرم انجام شد. تاثير روش هاي خشك كردن گياه، اندازه pH حمام استخراج، زمان استراحت محلول و درجه حرارت بر ميزان استخراج اينديگو، مورد آزمايش قرار گرفت. روش‌هاي خشك كردن برگ گياه در آفتاب، سايه، مايكروويو با توان 100% و خشك كردن در دستگاه آون در دماي 45 درجه سانتي گراد بررسي شد. نتايج آزمايشات نشان داد كه بيشترين ميزان اينديگو در pH حمام استخراج برابر با 9 كه گياه به مدت 10 دقيقه در دماي 80 درجه سانتيگراد حرارت ديده باشد، بدست مي‌آيد. كيفيت رنگرزي و ثبات هاي عمومي كالاي رنگرزي شده با رنگزاي استخراجي در مقايسه با كالاي رنگرزي شده با نيل مصنوعي عالي و قابل قبول بود.

Nowadays, because of the growing of industrial process, environment contamination increased. Industrial waste waters and the resultant diseases that threaten today’s world; human knowledge leads to build a green and unpolluted world; and they are looking to use natural resources instead of chemicals.In the natural dyeing, which is very important in the art-industry of carpet production, the use of natural materials rather than chemicals is considered. In the past, natural dyes were used to dye the required fibers for the carpet. Blue is one of the main colors in the hand-made carpet, which is produced by Woad and indigo in the past and synthetic Indigo nowadays. This research attempts to utilize natural blue color, by using available herbal resources. Plant used in this research is “Indigofera tinctoria”. The primary method of experimentation is extraction of blue pigment (Indigo) from the plant by hot water procedure. Also, the impacts of plant-drying methods on the amount of Indigo extraction from the plant were examined; including: drying in sunlight, in shadow, by microwave and in the oven. The results show that the most amount of Indigo extraction increased when the PH value is about 9. The extracted solution examination was stabilized for 7 days; and the heating temperature was 80 centigrade. Fastness of dyed fibers with extracted dye compare to synthetic Indigofera was acceptable.