جهش شناختي در اعتماد: (شناسايي ذهنيت افراد در خصوص اعتماد اجتماعي با استفاده از روش كيو)

The Cognitive Leap of Trust (Faith):Understanding the Mentality of People about Social Trust Using the Q-Methodology

پژوهش حاضر باهدف تعيين الگوهاي ذهني جامعه شناسان و روانشناسان در خصوص اعتماد اجتماعي انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف كاربردي، به لحاظ ماهيت اكتشافي و از حيث گردآوري داده‌ها، توصيفي ـ پيمايشي مي‌باشد كه با استفاده از روش كيو (كيفي ـ كمي) الگوهاي ذهني مختلف نمونه آماري نسبت به اعتماد عمومي احصاء گرديد. جامعه آماري در بخش كمي و كيفي جامعه شناسان و روانشناسان دوازده نفر (n=12) بودند كه از طريق روش نمونه‌گيري گلوله برفي و به‌صورت هدفمند با آن‌ها مصاحبه انجام شد و در ميان آن‌ها كارت‌هاي مربوط به گزاره‌هاي كيو توزيع گرديد. داده‌ها با استفاده از مصاحبه مبتني بر روش كيو (Q) گردآوري شدند كه 77 گزاره نهايي شناسايي و در مرحله بعد توسط مشاركت‌كنندگان اولويت‌بندي شدند. درنهايت، بر اساس يافته‌ها و نتايج تحليل عاملي كيو، مشخص شد كه پنج الگوي ذهني مختلف نسبت به مؤلفه‌هاي اعتماد اجتماعي وجود دارد كه در بين هر الگو گزاره‌هايي مطابق با جهش شناختي در اعتماد شناخته‌شده است، همچنين الگوي غالب در بين الگوهاي ذهني شناسايي‌شده الگوي ذهني امنيت گرايي (اعتماد جهت جلوگيري يا پيشگيري سوءاستفاده از نقاط ضعف، اعتماد به‌منظور احساس امنيت و ...) هست.

The present study was conducted with the aim of determining psychologists and sociologists’ mentality of social trust. Based on the purpose, the research method is applied, regarding the nature it is exploratory, and with regard to data collection it is a descriptive survey. Using the Q-methodology (quantitative-qualitative) the sample’s different patterns of mind about social trust were studied. The sample for the qualitative and quantitative part included 12 psychologists and sociologists selected through the snowball sampling that were interviewed purposefully and received the Q cards. The data was collected through the Q-methodology-based interviews and yielded 77 final propositions or items. The propositions were then prioritized by the participants in the next stage. In the end, the findings and the Q factor analysis indicated that there are five different mentalities of the components of social trust, and in each mentality or pattern propositions related to the cognitive leap of trust (faith) are identified. Moreover, the dominant pattern among the indentified mental patterns is the security-oriented mentality (i.e. trust to prevent the exploitation of weaknesses, trust to have a sense of security, etc.).