عنوان مقاله :
بررسي تصاوير مرتبط با جنگ تحميلي در كتاب‌هاي درسي از ديدگاه نشانه‌شناسي اجتماعي
عنوان به زبان ديگر :
A Study of War-Related Photos in Textbooks from the Viewpoint of Social Semiotics
پديد آورندگان :
مصلح‌زاده، فاطمه دانشگاه هنر - پژوهش هنر , آشوري، محمدتقي دانشگاه هنر
كليدواژه :
جنگ تحميلي عراق عليه ايران , تحليل تصوير , نشانه‌شناسي اجتماعي تصوير , كتاب‌هاي درسي دوره راهنمايي
چكيده فارسي :
نشانه‌شناسي تصوير، رويكردي انتقادي است كه با بررسي و تحليل محتواي تصاوير مي‌كوشد به لايه‌هاي پنهان مفهومي در آنها دست پيدا كند، بي‌آنكه ارزش زيبايي‌شناختي تصاوير را مورد قضاوت قرار دهد. نشانه‌شناسي تصوير به طور عمده از دهه‌هاي 60 و 70 ميلادي در مكتب نشانه‌شناسي پاريس مورد توجه قرار گرفت؛ اما مفهوم نشانه‌شناسي اجتماعي را اولين‌بار مايكل هاليدي، زبان‌شناس انگليسي مطرح كرد. اين ايده بعدها توسط شاگردان و همكاران او دنبال شد و توسعه يافت. پس از آن، گونتر كرس و تئو ون‌ليوون تلاش كردند تا نشانه‌شناسي اجتماعي را به حيطه‌هاي ديگري به‌جز كلام نيز گسترش دهند. نتيجه تلاش آنها الگويي شد براي تحليل تصوير كه آن را نشانه‌شناسي اجتماعي تصوير ناميدند. اين پژوهش با استفاده از الگوي كرس و ون‌ليوون براي نشانه‌شناسي اجتماعي تصوير، تصاوير كتاب‌هاي درسي دوره راهنمايي را با محوريت موضوع بازنمايي جنگ تحميلي عراق عليه ايران بررسي كرده است. بازنمايي جنگ به‌دليل اهميت و تأثيرگذاري زياد آن در جامعه به‌عنوان يك پديده اجتماعي معاصر مورد بررسي قرار گرفت. نتيجه بررسي‌ها نشان داد كه در بازنمايي جنگ، گفتمان غالب عدم تقارن «ما/آنها» است. دشمن يا در تصاوير بازنمايي نمي‌شود يا شيطان‌صفت، احمق و بي‌عرضه و حتي زشت تصوير مي‌شود؛ در حالي كه نيروهاي خودي، باهوش، پاك و باايمان، با لياقت و پيروز و زيبا تصوير مي‌شوند.
عنوان نشريه :
مطالعات دفاع مقدس
