عنوان مقاله :
زن و عقلانيت برمبناي انسانشناسي فارابي
عنوان به زبان ديگر :
فاقد عنوان لاتين
پديد آورندگان :
برخورداري، زينب دانشگاه تهران , خوشدوني فراهاين، سميه دانشگاه تهران
كليدواژه :
زن , فارابي , خردمندي , خردورزي , عقلتجربي , عقل , مزاج
چكيده فارسي :
در آراي انديشمندان و نيز فارابي، درباره زنان، عباراتي دال بر نسبت ضعف ونقص عقل به آنان وجود دارد كه سوءبرداشتها و ابهاماتي را درپي داشته است. جستجو در آراي انسانشناسي فارابي و تطبيق نظرات وي در مورد زن، راهي است براي تشخيص و برخورد منطقي با تمايزات زن و مرد. انسان شناسي فارابي نشان ميدهد، زن و مرد ازلحاظ برخورداري از موهبت عقل و قواي حاسه و متخيله، با يكديگر تفاوتي ندارند.وي دركسب سعادت، هم خود فرد و هم جامعه را دخيل دانسته و جنسيت را وارد نميكندبا تفكيك ساحت خردمندي و خردورزي قابل تبيين است. زنان و مردان در ساحت خردمندي (برخورداري اوليه از قواي عقلاني) يكسان هستند اما در خردورزي (بهفعليت رساندن قواي عقلاني) موانع متفاوت دارند و اين موانع تاكنون براي زنان بيش از مردان تحقق يافتهاست. اولين مانع،برمبناي نظام مزاج شناسي، غلبه بيشتر طبع سردي در زنان و تأثير آن بر قواي عاقله است.دوم، محدوديت زنان از كسب تجربه است كه برخاسته از نظامها و فرهنگهاي حاكم بر جوامع بوده و منجر به نقصان عقل تجربي ميشود كه در صورت بروز براي مران نيز به ضعف خردورزي منجر ميشود. به عبارتي مانع ذاتي براي تعقل زنان نيست بلكه هردو عرضي و قابلرفع است.