پديد آورندگان :
حسيني كوهساري، اسحاق دانشگاه تهران - پرديس فارابي - گروه علوم قرآني و حديث , صائمي، داود دانشگاه تهران - پرديس فارابي - گروه علوم قرآني و حديث , موسوي مقدم، محمد دانشگاه تهران - پرديس فارابي - گروه علوم قرآني و حديث
كليدواژه :
محكمات , متشابهات , تأويل , ظاهر , باطن , ملاصدرا
چكيده فارسي :
تأمل در شيوه مواجهه ملاصدرا با متشابهات قرآن، روشن مي سازد كه از نظر وي آيات قرآن داراي ظاهر و باطن هستند و هنگام مواجهه با آيات متشابه، بايد به ظواهر آيات اصالت داده و از ظواهر عدول نكرد، در عين حال معتقد است بايد معناي متشابهات مطابق عقل و روايات صحيح معصومين(ع) باشد. از نظر وي، فهم متشابهات به افراد و ظرفيت و شايستگي ايشان بستگي دارد؛ بعبارت ديگر، فهم متشابهات امري نسبي است. راسخان در علم ـ معصومين(ع) ـ تمام معناي متشابهات را مي دانند و در واقع، براي ايشان متشابهي وجود ندارد. البته ملاصدرا بر اساس نظريه توحيدي خود، معتقد است كه تمام مراتب هستي ـ از عالي تا داني ـ ترتب وجودي بر يكديگر دارند. بر اين اساس، ميتوان گفت بدون آنكه نيازمند تأويل آيات متشابه يا قول به تجسيم در باب ذات باريتعالي باشيم، ميتوان با توسعه معنايي لفظ متشابه، ظواهر الفاظ آيات را حفظ نموده و همه آيات متشابه را بر ظاهر معناي آنها حمل كرد. وجوه قوت نظريه ملاصدرا در مواجهه با متشابهات بطور كلي عبارتند از: ضرورت وجود متشابهات در قرآن، انحصار متشابهات به آموزه‌هاي اعتقادي، تشكيكي بودن مفهوم تشابه، انحصار فهم و تأويل كامل متشابهات به اهل‌بيت(ع)، پذيرش روش راسخان در علم در مواجهه با متشابهات، تشكيكي يا نسبي بودن فهم متشابهات، ضرورت تأويل بر مبناي راهي ميان تشبيه و تعطيل، فهم متشابهات با تكيه بر اصول عقلايي و آموزه‌هاي معصومين(ع) و تأويل متشابهات بر مبناي اصل گوهر معنايي.
چكيده لاتين :
A study of Mulla Sadra’s encounter with Qur’anic ambiguities reveals that, in his view, Qur’anic verses possess two inward and outward meanings and, when dealing with ambiguous verses, one must value their outward meaning and does not deviate from it. At the same time, he holds that the meaning of ambiguous verses must conform to the intellect and the traditions that have been correctly narrated from the Infallible Imams (a). In his view, the understanding of ambiguous verses is relative and depends on the intellectual capacity of people. Those who are firmly rooted in knowledge (the Infallible Imams (a)) know the whole meanings of ambiguous verses and, in fact, find nothing ambiguous about them. However, based on his monotheistic theory, Mulla Sadra believes that all levels of being, from the highest to the lowest, are ontologically hierarchical. Accordingly, it can be claimed that without interpreting ambiguous verses or resorting to the embodiment of the essence of the Necessary Being, one can preserve the outward meaning of Qur’anic verses through the semantic expansion of ambiguous terms and grasp their outward meanings. The strengths of Mulla Sadra’s theory concerning ambiguous verses generally consist of accepting the necessity of existence of ambiguous verses in the Qur’an, limiting ambiguities to ideological teachings, gradedness of the concept of ambiguity, limiting the complete perception and interpretation of ambiguities to the People of the Prophet’s House, accepting the method of the Infallible Imams (a) (Rasikhun) in dealing with ambiguous verses, acknowledging the gradedness or relativeness of understanding ambiguous verses, emphasizing the necessity of interpretation based on a method between analogy and agnosticism relying on rational principles and the teachings of the Infallibles (a), and interpreting ambiguities based on the semantic essence of words.
