مفهوم آزادي در اشعار نزار قباني و احمد شاملو

The concept of “Freedom” in the poems of Nizar Qabbani & Ahmad Shamlu

در فراز و نشيب‌هاي زندگي اجتماعي و ادبي نزار قباني شاعر عرب و احمد شاملو شاعر ايراني، وجوه اشتراك متعدّدي وجود دارد كه اين نوشتار به شيوه «ادبيات مقايسه‌اي» موضوع آزادي را در اشعار اين دو شاعر بررسي مي‌كند تا تفاوت و شباهت فكري آن دو در اين موضوع به‌تصويركشيده شود. مردم و حكّام در كسب و حفظ آزادي سهيم هستند كه اين دو شاعر به اين دو مورد توجّه كرده و با استفاده از نماد و درهم‌آميختن تغزل و مفاهيم سياسي و اجتماعي، مفهوم موردنظر خود را ارائه كرده‌اند. شاملو، مردمِ آزاديخواه را ستوده است و فقر را نداشتن آزادي معرفي مي‌كند. قباني هم سعي مي‌كند مردم سرزمينهاي عربي را به اصلاح كارها خود فرا بخواند و بيشتر، سران كشورهاي عربي را مقصر مي‌داند ولي از فرد خاصي نام نمي‌برد و خطر يهود را هم متذكّر مي‌شود. احمد شاملو و نزار قباني، استبداد را محكوم مي‌كنند و مبارزه مسلّحانه را يكي از راه‌هاي رسيدن به آزادي مي‌دانند. هر دو از سكوت مردم در برابر ظلم، استبداد و بي‌عدالتي بيزارند و به همين دليل، گاهي با سرزنش، گلايه، عتاب و تحقير با مردم، سخن مي‌گويند. صراحت، شفافيّت و سادگي اشعار قباني و ديريابي شعر شاملو و بيان رمزآلود وي از جمله ويژگيهاي اين دو شاعر در ارائه مفهوم آزادي است.

There are many similarities in the ups and downs of social and literary life of Nizar Qabbani, Arabic poet, and Ahmad Shamlu who is Iranian poet. This article examine concept of freedom in the poems of these two poets to consider differences and similarities of thought of the poets in this issue. People and rulers share in the acquisition and preservation of liberty, which these two poets have focused on both of them, using the symbol and the combination of lyrical concepts and political and social concepts, have presented their subject. Shamlu praises the freedom-loving people and defines “poverty” as lack of freedom. Qabbani tries to summon the people of the Arab lands to reform their affairs. he blames the heads of Arabic countries more, but does not name a certain person and notes the danger of the Jews. Ahmad Shamlu and Nizar Qabbani believe that gunfight is one of the ways which can be achieved freedom through it. So, they loathe silence of people against cruelty, autocracy and injustice, and they blame or chide and sometimes humiliate people for that. Both poets condemn autocracy and additionally they show their unique talent and genius in describing “freedom”. Clarity and simplicity of Nizar’s poems and mysterious and elusive words in Shamlu’s poesies are the characteristics of these two poets in the concept of freedom.