مقايسه داستانهاي چهارگانه سوره مريم با رويكرد روايت شناسي

A Comparison of the Four Tales Mentioned in Surah Maryam A Narratological Approach

مطالعه مضامين داستان، شيوه هاي داستان گويي و اهداف و فوائد هر يك يا هر چه از اين قبيل، از ديرباز در علوم ادبي مهم تلقي مي شده است. خاصه، عالمان نقد ادبي كوششهاي فراواني بدين منظور كرده اند. روايت شناسي همچون يكي از گرايشها در نقد ادبي، رويكردي نوين براي تحليل فرم داستانهاست. از آنجا كه يكي از شيوه هاي قرآن براي بيان معارف، داستان پردازي است، مطالعه حاضر با هدف كاربرد رويكرد روايت شناسي براي نقد ادبي متن قرآن كريم شكل گرفته است. بنا داريم در آن با بررسي چهار داستان مذكور در سوره مريم داستان زكريا، مريم، ابراهيم و موسي (ع) با رويكرد روايت شناسانه نقاط اشتراك و افتراق داستانها، عناصر روايت در آنها، و الگوي روايتگري در هر يك را بازشناسيم. حاصل چنين خوانشي از داستانهاي مذكور، مشاهده اشتراكاتي در زندگي اين برگزيدگان است: رويارويي با دشواري هاي متعدد و پايداري در برابر آنها، فريادرسي خداوند و جوشش رحمت الاهي در نقطه اوج مشكلات، نفي خويش و انتساب نعمت به خدا، و سرانجام، قرارگرفتن در حلقه نعمت يافتگان و دست يابي به نعمتهايي مشابه. شرايط متفاوت هر شخصيت، نوع رويارويي با مشكلات و نعمتي كه به هر كدام عطا مي شود هم از نقاط افتراق اين قصص به شمار مي رود.

Study of the themes embedded in the story, storytelling methods and objectives and benefits of each of them, has long been considered important in literary sciences. In particular, scholars involved in literary criticism, have made many efforts in this regard. Narratology as one of the trends in literary criticism is a new approach to the analysis of the tale forms. Because one of the Quranic ways to express the teachings is the storytelling method, the present study, aiming at applying the narratology approach for the literary criticism of the Quranic text, has been done. We plan to study the four stories mentioned in Surah Maryam- namely Zechariah, Mary, Abraham and Moses- with a narrative approach and explore similarities and differences, their narrative elements, and to identify their narrative patterns. The result of such an exploration, is to determine common elements in the lives of these divine figures: Facing various challenges and fighting against them, God’s contribution to them and His mercy when the problems reach their summit, ignoring themselves and attributing the blessings to God, and finally being included in the circle of the blessed ones and accessing His bounties. The differences include: the different conditions of each figure, their way of dealing with the problems and the unique bounty each one received.