پديد آورندگان :
پيروزي، الناز دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه جغرافياي طبيعي , اصغري, صياد دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه جغرافياي طبيعي , مددي, عقيل دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه جغرافياي طبيعي
چكيده فارسي :
رودها در مسير خود الگوهاي متفاوتي دارند و شناخت اين الگوها به پژوهشگران در درك و پيش بيني واكنش هاي ناشي از فعاليت هاي انساني و عوامل طبيعي رودخانه كمك مي كند؛ به علاوه در تجزيه وتحليل هاي مورفولوژيكي، قدرت جريان، از مهم ترين عوامل محسوب مي شود؛ بنابراين هدف اين پژوهش، تحليل شكل مجرا و ارزيابي قدرت رودخانه در دوره هاي بازگشت مختلف و همچنين برآورد تنش برشي در رودخانه گيوي چاي با استفاده از تصوير لندست هشت، نقشه هاي توپوگرافي، زمين شناسي، داده هاي هيدرولوژيكي و ميداني است.براي دستيابي به اهداف، از شاخص هاي مورفولوژيكي و روش هاي تحليل قدرت كل، قدرت مخصوص رودخانه و تنش برشي موجود استفاده شد. محاسبه مقدار ضريب خميدگي نشان داد الگوي رودخانه در بازه اول و سوم به صورت سينوسي و در بازه دوم به صورت پيچان رودي است و با توجه به مشخصه هاي زاويه مركزي، بازه اول و دوم به صورت پيچان رود بسيار توسعه يافته و بازه سوم به صورت پيچان رود توسعه يافته است؛ همچنين با توجه به نتايج پژوهش، بيشترين ميزان قدرت كل رودخانه در بازه اول و در مقاطع 4، 5 و 6 است و قدرت مخصوص رودخانه در مقاطع بازه سوم و مقاطع 2، 1، 5 و 6 زياد است؛ در حال حاضر نيز به علت مقاومت كم سازندهاي ليتولوژي در اين مقاطع، فرسايش بستر و كنار رودخانه مشهود است. كمترين قدرت مخصوص رودخانه به دليل وجود عرض زياد رودخانه و شيب كم بستر در مقاطع 12 و 13 بوده است. بيشترين ميزان تنش برشي موجود نيز، در بازه اول و در مقاطع 5، 6 و 2 و كمترين مقدار تنش برشي در مقاطع 12 و 13 است. در حالت كلي، شكل گيري الگو و ديناميك مجرا در گيوي چاي متاثر از دبي، مقاومت ليتولوژيكي بستر و كناره رودخانه و دخالت هاي انساني (مانند تجاوز به حريم بستر رود، احداث پل ها و ريختن زباله ها و نخاله هاي ساختماني) است.
چكيده لاتين :
Rivers have different patterns along their path, and understanding these patterns could help researchers
understand and predict the responses of human activities and natural factors of the river. In addition, in
the morphological analysis, the flow power is one of the most important parameters. Therefore, the
purpose of this study was to analyze the channel form and to evaluate the river power in different
return periods as well as to estimate the shear stress in the Givi Chay River using Landsat 8 images,
topographic maps, geology, hydrological, and field data. Morphological and hydrological indices, as
well as methods for analyzing the total river power, river specific power, and shear stress, were used to
achieve the purpose of the study. The calculation of the bending coefficient showed that the river
pattern was sinusoidal in the first and third intervals and was meandering in the second interval.
According to the central angle characteristics, the first and the second intervals were in the highlydeveloped
meandering form and the third interval was in the developed meandering form. Also,
according to the results of the study, the highest amount of the total river power was in the first
interval at the 4th, 5th, and 6th sections. The specific strength of the river was high in the third intervals
and the 2nd, 1st, 5th, and 6th sections. At present, due to the low strength of the lithological formations in
these sections, the erosion of the riverbed is observed in these sections. The lowest specific power was
due to the high river width and low bed slope at sections 12 and 13. The highest amount of shear stress
was in the first interval in sections 5, 6, 2, and the lowest shear stress was in sections 12 and 13. In
general, channel formation and channel dynamics in the Givi Chay River were influenced by
discharge, lithological resistance of the riverbed, and human interference (encroachment on the
riverbed, construction of bridges, and dumping of construction waste and debris).
