بررسي اثربخشي آموزش كاركردهاي اجرايي بر بهبود توجه، بازداري و حافظه كاري در دانش آموزان با عملكرد هوشي مرزي

The Effectiveness of Executive Functions Training on Enhancement of Attention, Working Memory, and Inhibition in Pupils with Borderline Intellectual Functioning

زمينه و هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي آموزش كاركردهاي اجرايي بر بهبود توجه، بازداري و حافظه كاري در دانش‌آموزان با هوش مرزي پايه سوم ابتدايي انجام شد. مواد و روش‌ها: روش اين پژوهش، نيمه آزمايشي با پيش‌آزمون- پس‌آزمون و پيگيري همراه با گروه شاهد بود. براي آموزش كاركردهاي اجرايي، از بسته آموزشي كاركردهاي اجرايي كه شامل 10 بازي آموزشي نرم‌افزاري و 10 بازي آموزشي مداد- كاغذي براي كاركردهاي اجرايي بود، استفاده شد. به ‌منظور بررسي تأثير اين بسته آموزشي بر بهبود توجه، بازداري و حافظه كاري، 34 دانش‌آموز با هوش مرزي پايه سوم ابتدايي به روش نمونه‌گيري تركيبي از مدارس ابتدايي انتخاب شدند و به طور تصادفي در دو گروه آزمايش (18 نفر) و شاهد (16 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمايش به مدت بيست جلسه 70 دقيقه‌اي تحت آموزش قرار گرفت. داده‌هاي به دست آمده از آزمون‌هاي هوشي Raven، 2d، Stroop، حافظه ارقام در Wechsler و آزمون Cornoldy با استفاده از روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر (درون، بين آزمودني) مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: آموزش كاركردهاي اجرايي در بهبود توجه و حافظه كاري دانش‌آموزان با هوش مرزي به طور معني‌داري مؤثر واقع شد. اين آموزش بيشترين تأثير را در بهبود حافظه كاري ديداري و شنيداري، كاهش خطا و افزايش كارايي تمركز در آزمون 2d داشت و در آزمون Stroop بر خلاف بهبودي در كاركردها، فقط قادر بود تا در زمان واكنش تأثير معني‌داري داشته باشد و تأثير معني‌داري در كاهش خطا و افزايش پاسخ نداشت. همچنين، در افزايش كارايي كل در آزمون 2d كه نشان دهنده سرعت آزمودني بود، نيز مؤثر واقع نشد. نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش در مجموع اثربخشي آموزش كاركردهاي اجرايي بر توجه، بازداري و حافظه كاري دانش‌آموزان با هوش مرزي پايه سوم ابتدايي را تأييد كرد.

Aim and Background: The purpose of this research was to investigate the effectiveness of executive functions training on the enhancement of attention, working memory, and inhibition in third-grade pupils with borderline intellectual functioning. Methods and Materials: The present research was a quasi-experimental study with pretest, posttest, follow-up, and control group. The educational package included 10 educational computer games and 10 pencil-paper games. In order to investigate the effectiveness of the training package, 34 third-grade pupils with borderline intellectual functioning were selected from elementary schools through combined sampling method and were randomly divided into two experimental (n = 18) and control (n = 16) groups. The experimental group received 20 sessions (70 minutes each) of training. The data collected through Raven's Progressive Matrices (RPM), d2, Stroop test, Cornoldy Working Memory Test, and Digit Span test were analyzed using repeated measures ANOVA. Findings: The results showed that executive function training significantly improved attention and working memory of students with borderline intellectual functioning. This training had the greatest impact on verbal and visual working memory, reduced errors, and increased concentration performance in the d2 test. It only had a significant effect on reaction time in the Stroop test. In addition, it was not effective on increasing total efficiency in the d2 test that is indicative of subjects’ speed. Conclusions: The results of this study confirmed the overall effectiveness of executive functions training on enhancement of attention, working memory, and inhibition in students with borderline intellectual functioning.