اثربخشي درمان شناختي- رفتاري (CBT) متمركز بر والدين، بر اضافه وزن و عزت نفس كودكان چاق 6 تا 11 ساله مبتلا به اختلال كمبود توجه- بيش‌فعالي (ADHD) شهر اصفهان

Effectiveness of Parent-Based Cognitive-Behavioral Therapy on Overweight and Self-Esteem in 6- to 11-Year-Old Obese Children with Attention Deficit-Hyperactivity Disorder in Isfahan City, Iran

زمينه و هدف : اختلال كمبود توجه- بيش‌فعالي (Attention-deficit/hyperactivity disorder يا ADHD)، از شايع‌ترين مشكلات رفتاري است كه باعث پرتحركي، نقص توجه، افت تحصيلي و مشكلات هيجاني و رفتاري در كودكان پيش‌دبستاني و دبستاني مي‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعيين اثربخشي درمان شناختي- رفتاري (Cognitive behavioral therapy يا CBT) متمركز بر والدين، بر اضافه وزن و عزت نفس كودكان چاق 6 تا 11 ساله مبتلا به ADHD شهر اصفهان بود. مواد و روش‌ها: اين پژوهش به صورت نيمه تجربي انجام شد. جامعه آماري مطالعه را 40 كودك 6 تا 11 ساله مبتلا به ADHD داراي اضافه وزن يا چاق (بالاتر از صدك 85 در نمودار وزن براي سن، قد و جنسيت) و والدينشان كه در طي سال 1394 به كلينيك روان‌پزشكي كودك و نوجوان بيمارستان علي‌اصغر (ع) اصفهان مراجعه كرده بودند، تشكيل داد. 20 نفر از نمونه‌ها فقط تحت درمان ADHD قرار گرفتند و هيچ مداخله ديگري دريافت نكردند و 20 نفر ديگر نيز به عنوان گروه آزمايش در جلسات CBT شركت نمودند. ابزار جمع‌آوري داده‌ها، پرسش‌نامه عزت نفس Coopersmith (Coopersmith Self-Esteem Inventory يا CSEI) و شاخص توده بدني (Body mass index يا BMI) بود. داده‌ها با استفاده از روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌هاي مكرر مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: رويكرد CBT به روش آموزش والدين، تأثير معني‌داري را بر اضافه وزن و عزت نفس كودكان چاق مبتلا به ADHD در پس‌آزمون و مرحله پيگيري نشان داد. همچنين، رويكرد CBT متمركز بر والدين، بر اضافه وزن و عزت نفس كودكان چاق و مبتلا به ADHD تأثير معني‌داري داشت (0/001 > P). نتيجه‌گيري: رويكرد CBT متمركز بر والدين، مي‌تواند به عنوان يك درمان انتخابي مكمل جهت كاهش علايم روان‌شناختي، BMI و افزايش عزت نفس كودكان چاق مبتلا به ADHD به كار گرفته شود.

Aim and Background: Attention deficit-hyperactivity disorder (ADHD) is the most common behavioral problem that causes hyperactivity, attention deficits, academic failure, and emotional and behavioral problems in preschool and elementary school. The aim of this study was to determine the effectiveness of parent-based cognitive-behavioral therapy (CBT) on overweight and self-esteem in 6- to 11-year-old obese children with attention deficit-hyperactivity disorder in Isfahan City, Iran. Methods and Materials: This quasi-experimental study was done on 40 children aged 6 to 11 years with attention deficit-hyperactivity disorder and overweight or obesity (above the 85th percentile in weight for age, height, and sex diagram) referred to Isfahan child and adolescent psychiatric clinic of Ali Asghar hospital in 2015. For 20 subjects only attention deficit-hyperactivity disorder treatment was applied and they received no other intervention; but the others in experimental group participated in cognitive behavioral therapy sessions. Analysis tools were Coppersmith Self-Esteem Scale and the body mass index. Data were analyzed using analysis of variance with repeated measures. Findings: Cognitive-behavioral therapy by teaching parents had a significant effect on overweight in obese children with attention deficit-hyperactivity disorder at post-test and follow-up. It had a significant effect on self-esteem among the obese children with attention deficit hyperactivity disorder at post-test, too (P < 0.001). Conclusions: Parents-focused cognitive-behavioral therapy can be considered as a complementary treatment for reducing psychological symptoms and body mass index and also increasing self-esteem in obese children with attention deficithyperactivity disorder.