انيرانِ ايران؛ ديگر‌بودگي انيران در ايران باستان

شكل‌گيري هويّت جمعي امري دو سويه است و سِوايِ «تعاملات دروني»، «تعارضات بيروني» نيز بر پيدايش اين انگاره تأثير مي‌گذارد. در پژوهش حاضر كه به صورت توصيفي-تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه‌اي فراهم آمده، يكي از مراحلِ هويّت‌ساز هر تمدّن كه همانا شكل‌گيريِ غيريّت است، در اساطير و تاريخ ايران كاويده شده و بازۀ مورد نظرِ اين پژوهشْ از سدۀ دوازدهم پيش از ميلاد مسيح -يعني عصر احتمالي زردشت و زمانۀ شكل‌گيريِ گاهان- تا سدۀ هفتم ميلادي، مصادف با سقوط شاهنشاهي ساساني، در نظر گرفته شده است. اين پژوهش خاصّه در جستجوي پاسخي درخور به اين دو پرسش است كه چه عناصري در ترسيم مرزهاي «فرهنگي-سياسي» قلمروي ايران در عصر باستان تأثيرگذار بوده و ايرانيان، در آن روزگاران، به كدامين ساخت‌هاي قومي-سياسي به چشمِ ديگري مي‌نگريستند. در پاسخ به نخستين سؤال بايد گفت كه «دين» و «شيوۀ معيشت»، دو مؤلفۀ اصلي در مرزبندي ميانِ «خودِ آريايي (و سپس ايراني)» و «ديگريِ انيراني» بوده است. همچنين، با تتبع در متونِ باستاني مشخص شد كه تورانيان (و در رأس ايشان افراسياب)، ضحّاك، مقدونيان و خاصّه شخص اسكندر، روميان و در نهايت تازيان، ديگري‌هايِ تاريخي-اساطيري ايران در عصر باستان بوده‌اند.

this article has no abstract