ضرورت وجودي و اهميت كاركردي بازگشت به اجتماعات محلي (گسست‌ها و فرصت‌ها)

كاركرد و نقش تاريخي جامعة روستايي ژرفتـر و گسـتردهتـر از فرهنـگ كشـاورزي و عرضة مازاد توليد و نيروي انساني به بخشهاي شهري، صنعتي، هنري و تجاري اسـت. در حوزة كشاورزي، فرآيندهاي عمقيشدن كشت و اكتشافات و اختراعات مربوط به آن معلولِ سرشت ارزشمند جامعة روستايي است. ايـن پـژوهش بـا اسـتفاده از روشهـاي اسنادي و پيمايشي اجرا شد. از ميان حدود 3000 كتاب و گزارش علمـي و پژوهشـي، سيصد منبع با همكاري دانشجويان ارشد توسـعة روسـتايي مـرور و مقولـهبنـدي شـد. نگارنده با استفاده از دادههاي پيمايشي و آمارهاي نمونـهاي، بـه تحليـل شـاخصهـاي روستايي و كشاورزي پرداخته است. يافتهها نشان ميدهد كه در طول دهة اول انقـلاب و در پي توسعة مشاركتي، استانداردهاي زيستي بسياري از روسـتاها و منـاطق محـروم افزايش يافته، ميزان مرگومير اطفال كاهش پيدا كرده و سـطح برخـورداري و آگـاهي روستاييان بالا رفته است، اما در پي بخشيشدن ساختار توسعة روستايي، كه ديرزمـاني تا سطح وزارتخانه ارتقا يافته بود، بسياري از شاخصهاي توسعه در دو دهة اخيـر سـير نزولي داشته است. باوجوداين، جوامع روستايياي كه 38/5 درصد اراضي زراعي دارنـد، بيش از 50 درصد محصولات غذايي و 70 درصد محصولات كاربردي را توليد ميكنند. ازآنجاكه توسعة روستايي و رشد كشاورزي دو روي يك سكهاند، پيشـرفت هـمزمـان وتوأمان جوامع روستايي و كشاورزي و كاهش حاشيه نشيني شهري در گرو تحقق اصول راهبردي حمايتگرايي نوين قرين موفقيت خواهد بود. ازطـرف ديگـر، نسـبت متوسـط درآمد خانوار روستايي، از 60 درصد در سال 1391، به 56 درصـد در سـالهـاي اخيـر تنزل يافته است. افزايش ضريب انگل و روند فزايندة نابرابري بـين جوامـع روسـتايي و شهري هم در افزايش سوءتغذيه و بيماري و شتاب حاشيهگزيني مؤثر است. درنتيجـه، ضروريترين راهكار جهت تعديل طغيان حاشـيه عليـه مـتن، بازگشـت بـه اجتماعـات محلي و ايجاد نهاد هماهنگي و مديريت توسعة روستايي است. اين مقاله بـه شـرح چگونگي و فرآيند چنين كوششي ميپردازد.