تأثير ذهن آگاهي به روش كتاب درماني در زنان مبتلا به ميگرن

Mindfulness Bibliotherapy for Female Outpatients with Migraine

زمينه و هدف : ميگرن يكي از شايع‌ترين سردردهاي اوليه است. بر اساس پژوهش‌هاي انجام شده، استرس در شروع و گسترش ميگرن نقش مهمي ايفا مي‌كند. مطالعه حاضر با هدف بررسي اثربخشي درمان ذهن‌آگاهي مبتني بر كاهش استرس (Mindfulness-based stress reduction يا MBSR) به شيوه كتاب درماني در مبتلايان به ميگرن انجام شد. مواد و روش‌ها: جامعه اين پژوهش شامل تمام زنان مبتلا به سردرد ميگرني مراجعه كننده به كلينيك سردرد بيمارستان بقيه‌اله شهر تهران طي ماه‌هاي آذر تا اسفند سال 1395 بود كه از ميان آن‌ها، 30 نفر به روش نمونه‌گيري مبتني بر هدف انتخاب شدند و به صورت تصادفي در دو گروه (15 نفر گروه آزمايش و 15 نفر گروه شاهد) قرار گرفتند. براي گروه آزمايش علاوه بر دارو درماني رايج، يك دوره 8 جلسه‌اي MBSR به شيوه كتاب درماني برگزار گرديد، اما گروه شاهد تنها دارو درماني را دريافت نمودند. مصاحبه باليني براي تشخيص سردرد ميگرني، توسط پزشك متخصص مطابق با ملاك‌هاي انجمن بين‌المللي سردرد (International Headache Society يا IHS) انجام گرفت. به منظور جمع‌آوري داده‌ها، از مقياس‌هاي افسردگي، اضطراب و استرس (21-Depression Anxiety and Stress Scale يا 21-DASS) و سنجش ناتواني ميگرن (Migraine Disability Assessment يا MIDAS) استفاده شد. يافته‌ها: درمان MBSR به شيوه كتاب درماني، تأثير معني‌داري در كاهش ميزان شدت سردرد نداشت (0/095 < P)، اما كاهش معني‌داري در سطح استرس (0/001 > P)، اضطراب (0/001 > P)، افسردگي (0/001 > P)، ناتوان كنندگي (0/001 > P) و دفعات سردرد (0/001 > P) مشاهده شد. نتيجه‌گيري: مداخله MBSR به شيوه كتاب درماني، مي‌تواند در بهبود پريشاني، عملكرد فرد و تعداد روزهاي سردرد فرد مبتلا به ميگرن اثربخش باشد.

Aim and Background: Migraine is the most common primary headache. According to the studies, stress plays an important role in the initiation and development of migraine. The aim of this study was to evaluate the effectiveness of mindfulness-based stress reduction (MBSR) bibliotherapy methods on women with migraine. Methods and Materials: The study population included all females with migraine attending to Specialized Headache Clinic of Baqiyatallah Hospital in Tehran, Iran, from November 2016 to January 2017. 30 of them were selected via purposive sampling and were randomly placed in two groups of intervention and control. The intervention group received medical treatment as usual; in addition followed by a course of 8 sessions of mindfulness-based stress reduction bibliotherapy. The control group received only the medical treatment as usual. Clinical interview for diagnosis of migraine headaches was conducted by a specialist physician using the International Headache Society criteria. The study data were collected via the 21-item Depression Anxiety Stress Scale (DASS-21) and the Migraine Disability Assessment Scale (MIDAS). Findings: There was no significant reduction in the headache severity (P > 0.095). However, the levels of stress (P < 0.001), anxiety (P < 0.001), depression (P < 0.001), and disability (P < 0.001), and the number of days with headache (P < 0.001) significantly reduced. Conclusions: According to the results, the mindfulness-based stress reduction bibliotherapy could be applied as an efficient intervention in women with migraine, especially for improvement of the outpatients’ functions.