پديد آورندگان :
موسوي، غفور دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - دانشكده پزشكي - مركز تحقيقات علوم رفتاري - گروه روان پزشكي , كرمي، احمد دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - مركز تحقيقات علوم رفتاري , ابراهيمي، امراله دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - دانشكده پزشكي - مركز تحقيقات علوم رفتاري - گروه روان پزشكي , طاهرزاده، اصغر دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - دانشكده پزشكي - گروه معارف اسلامي
كليدواژه :
عقل , انديشه , قضاوت , اسلام , روان پزشكي , روان شناسي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف : عقل و ديگر كلمات معادل آن در علوم اسلامي، روان‌شناسي و روان‌پزشكي از اهميت خاصي برخوردار است. علت اين موضوع جايگاه و تأثير عقل در وضعيت سلامت انسان مي‌باشد. مطالعه حاضر به تبيين و بررسي تطبيقي اين مفهوم در منابع مذكور پرداخت. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه مروري، پس از يافتن تعريف عقل در فرهنگ لغات عربي، فارسي، انگليسي و نيز در فرهنگ لغات قرآني، مفهوم عقل از منظر فلاسفه، پيشوايان اسلامي و قرآن استخراج گرديد. سپس با مراجعه به كتب مرجع روان‌پزشكي و روان‌شناسي دانشگاهي، مفاهيم مرتبط با عقل استخراج شد و به وسيله تطبيق اين مفاهيم، ويژگي‌ها، نقاط اشتراك و تفاوت آن‌ها توصيف گرديد. يافته‌ها: يافته‌هاي مطالعه مفهوم عقل را در سه قسمت توصيف مي‌كند؛ منابع اسلامي ضمن تفكيك عقل به نظري و عملي، عقل را به عنوان قدرت تشخيص انسان، عاملي براي بازداري از انحراف و فساد، اساس شخصيت انسان و ملاكي براي ارزيابي انسان در دنياي پس از مرگ توصيف كرد. در فرهنگ روان‌پزشكي، عاقل بودن به مفهوم داشتن بينش صحيح نسبت به خود و بيماري خود، قضاوت صحيح در شرايط مختلف و داشتن تفكري عاري از آسيب‌هاي مختلف بود. در روان‌شناسي نيز عقل عبارت از توانايي فكر و عمل بر اساس دانش‌ها و تجربه‌ها، بينش صحيح نسبت به آن‌ها است. نتيجه‌گيري: در هر سه منبع به سير تدريجي براي تكامل عقل، عوامل و موانع مؤثر در آن و راه‌هاي برون رفت از آن‌ها اشاراتي شده است، اما در منابع اسلامي مفهوم دنياي پس از مرگ به عنوان يك موضوع اساسي و مهم، داراي ابعاد و رويكرد متمايزي مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Aim and Background: The concept of wisdom and its other equivalents have an important place in Islamic sciences, psychology, and psychiatry because of their determining roles in human health. Therefore, The present study explained and compared this concept in these three resources.
Methods and Materials: In this was a review study, after looking up the word "wisdom" in the Arabic, Persian, and
English dictionaries, and Quranic Arabic Corpus, the concept was extracted from the perspective of Islamic philosophers,
Imams, the Quran, and academic textbooks of psychiatry and psychology. Finally, the common features and points and differences of the concept in the mentioned resources were described. Findings: Wisdom can be described in three perspectives. The Islamic literature has divided wisdom into theoretical and practical and described it as judgment power, preventer of deviation and corruption, the basis of human personality, and a human appraisal criterion in the hereafter. Psychiatry has defined wisdom as having true insight into the self, one’s disorders, and correct judgment in various conditions. In psychological literature, the concept of
wisdom is the ability to think and practice based on knowledge, experience, and correct insight.
Conclusions: All three resources believe in the gradual evolution of wisdom and consider various factors affecting
this evolution. However, in the Islamic view, the concept of the hereafter, as an important and essential concept, has different approaches and perspectives.
