نقش تشخيصي فراشناخت، طرحوارۀ هيجاني و ذهن‌خواني در تمايز بين افسردگي يك‌قطبي و دوقطبي با رويكردي شناختي

Diagnostic role of Metacognition, Emotional schemas and Mind Reading in Distinction between Bipolar and Unipolar Depression with a Cognitive Approach

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسي نقش فراشناخت، طرحوارۀ هيجاني و ذهن‌خواني در تمايز بين افسردگي يك‌قطبي و دوقطبي با تكيه بر رويكردهاي شناختي است. روش: پژوهش حاضر به طرح­‌هاي علّي - مقايسه­اي تعلّق دارد. جامعۀ آماري را كلّيّۀ افراد مبتلا به افسردگي يك ‌قطبي و اختلال دوقطبي بيمارستان روان­پزشكي رازي در سال 1398 تشكيل مي­دادند. بر اساس معيارهاي ورود و خروج، به روش نمونه­ گيري در دسترس، 65 بيمار در گروه باليني و 40 نفر در گروه شاهد انتخاب شدند. هر سه گروه با مقياس باورهاي فراشناختي ولز (MCQ، 1997)، مقياس طرح واره هيجاني ليهي (LESS، 2002) و آزمون ذهن ­خواني به وسيلۀ چشم­ها بارون- كوهن (RMET، 2001) مورد ارزيابي قرار گرفتند. سپس، داده ­ها در برنامه SPSS.v21 با استفاده از تحليل واربانس چندمتغيّره و تحليل تابع تشخيص تحليل شدند. يافته­ها: نتايج تحليل واريانس چندمتغيره نشان داد بين سه گروه از نظر متغيرهاي فراشناخت (42/34=F، 000/0=P)، طرحواره هيجاني (23/58=F، 000/0=P) و ذهن خواني (02/13=F، 000/0=P) تفاوت معناداري وجود دارد (01/0>P). با استفاده از تحليل تابع تشخيص دو تابع شكل گرفت كه ارزش ويژه آن‌ها دو گروه بهنجار و باليني و يك ­قطبي و دوقطبي را از هم تفكيك مي­كند. ماتريس ساختار دو گروه بهنجار و باليني از طريق متغير شرم و گناه (321/0=FC) به خوبي قابل تشخيص هستند. همچنين، در تمايز بين افسردگي يك­ قطبي و اختلال دوقطبي باورهاي نگراني منفي (405/0=FC) و پذيرش احساسات (310/0=FC) نقش مهمّي در تشخيص اين دو اختلال از يكديگر دارند. نتيجه­ گيري: با توجه به نتايج به دست آمده مي­توان گفت عوامل شناختي نقش مهمي در ابتلا به افسردگي يك­قطبي و دوقطبي دارند و بر اساس آن مي­توان افراد مبتلا را از افراد عادي متمايز كرد. مضامين نظري و كاربردي نتايج در پژوهش حاضر مورد بحث قرار گرفته است.

This study aimed to study the role of metacognition, emotional schemas and mind reading in a distinction between bipolar and unipolar depression based on a cognitive approach. Method: A causal-comparative study was used in this research. The statistical population of this research includes all patients with bipolar and unipolar depression disorder of Razi Psychiatry Hospital in 2019. Based on inclusion and exclusion criteria, 105 persons (40 in control and 65 in clinical groups) were selected via the available sampling method. For data collection, were administered for every 3 groups the reading the mind in BaronCohen eyes tests (RMET, 2001), Leahy emotional schema scale (LESS, 2002) and meta-cognitive beliefs questionnaire of wells (MCQ, 1997). Then, the data was performed in program SPSS version 21 using multivariate analysis of variance (MANOVA) and discriminant function analysis. Results: The results of the MANOVA test revealed that there was a significant difference between the three groups in metacognition (F=34.42, P=0.000), emotional schemas (F=58.23, P=0.000), and mind reading (F=13.02, P=0.000). Two functions formed by using the discriminant function analysis that their eigenvalues distinguished control from clinical groups and unipolar from bipolar. Structure matrix of control and clinical groups are recognizable from shame and guilt (FC=0.321). Also, in a distinction between unipolar and bipolar, negative beliefs concern (FC=0.405) and acceptance of feelings (FC=0.310) have an important role in the diagnosis of these disorders. Concluded: Based on results, cognitive Factors have important role in suffering from bipolar and unipolar depression and it can discriminate disordered peoples and normal ones. Theoretical and practical implications of the presented results are also discussed.