مطالعۀ تنوع فلورستيكي، كاركردي و نسبي تيره‌هاي گياهي منطقۀ حفاظت‌شدۀ درميان و سربيشه

A Study of Floristic, Functional, and Relative Diversity of Plant Families in Darmian and Sarbisheh Protected Area

مناطق حفاظت‌شده ابزاري مفيد براي نگهداري تنوع زيستي هستند. منطقۀ شكار ممنوع درميان، در سال 1386، منطقۀ حفاظت‌شدۀ درميان و سربيشه معرفي شد. اين منطقه به‌علت داشتن تپه‌ماهورهاي متعدد و پوشش گياهي متنوع، مأمن مناسبي براي زيست و ازدياد گونه‌هاي جانوري است. منطقۀ حفاظت‌شدۀ درميان و سربيشه با مساحت حدود 80000 هكتار در فاصلۀ 68 كيلومتري شرق بيرجند، بين سه شهرستان درميان، سربيشه و بيرجند، واقع شده است. ‌حداقل ارتفاع آن از سطح دريا 2100 متر و حداكثر آن 2870 متر است. اين پژوهش با هدف شناسايي تيره‌ها و گونه‌هاي گياهي، تعيين شكل‌هاي زيستي و پراكنش جغرافيايي آنها انجام شد؛ همچنين تنوع كاركردي، تنوع نسبي و شاخص اهميت نسبي تيره‌هاي گياهي تعيين شد. براساس نتايج، در مراتع منطقۀ حفاظت‌شدۀ درميان و سربيشه 26 تيره، 69 جنس و 94 گونۀ گياهي انتشار دارد. بزرگ‌ترين تيره‌هاAsteraceae (22 گونه) و Poaceae (8 گونه) هستند. ازنظر شكل زيستي، 45 درصد همي‌كريپتوفيت، 20 درصد تروفيت، 17 درصد كامه‌فيت، 10 درصد ژئوفيت، 7 درصد فانروفيت و 1 درصد پارازيت هستند. ازنظر پراكنش جغرافيايي 61 گونه با بيشترين فراواني (65 درصد) به ناحيۀ ايراني - توراني و 1 گونه با كمترين فراواني (1 درصد) به ناحيۀ اروپا - سيبري منحصر مي‌شوند. ازلحاظ تنوع كاركردي، گونه‌هاي گياهي براساس فرم رويشي (علفي 76 درصد، بوته‌اي 17 درصد و درختچه‌اي 7 درصد) و چرخۀ زندگي (چندساله 81 درصد و يك‌ساله 19 درصد) طبقه‌بندي شدند. تيره‌هاي Asteraceae، Poaceae، Fabaceae و Apiaceae به ترتيب با 18/65، 38/21، 72/16 و 11/13 درصد شاخص اهميت نسبي هر تيرۀ گياهي (FIV)، بيشترين اهميت را در بين تيره‌هاي گياهي دارند.

Protected areas (PAs) are one of the effective tools for biodiversity conservation. ‘Darmain Hunting Prohibited Region’ was introduced as ‘Darmian and Sarbisheh Protected Area’ in 2008. This region is suitable for breeding wild sheep due to its numerous hills and diverse vegetation. This area with about 80000 hectares is located 68 kms east of Birjand, among the three cities of Darmian, Sarbisheh, and Birjand. Its minimum altitude is 2100 meters above the sea level and its maximum altitude is 2870 meters. The aim of this study was to identify the genus and plant species and to determine their biological forms and geographical distribution. The purpose of this study was to identify the plant family and species and to determine the life forms and plant geographical distribution in the study area. Also, the Functional Diversity, Relative Diversity (RDi), and Family Importance Value (FIV) were determined. The results showed that there were 26 plant families, 69 genera, and 94 plant species in the rangelands of this protected area. The largest families were Asteraceae (22 species) and Poaceae (8 species). The life form consisted of 45% Hemicryptophytes, 20% Therophytes, 17% Chamaephytes, 10% Geophytes, 7% Phanerophytes, and 1% Parasite. In terms of geographical distribution, 61 species with the most abundance (65%) belonged to the Irano-Turanian region and 1 species with the least abundance (1%) belonged to the Euro-Siberian region. In terms of the functional diversity, the plant species based on vegetative form (76% Forb, 17% bush, and 7% shrub) and life cycle (81% perennial and 19% annual) were classified. Asteraceae, Poaceae, Fabaceae, and Apiaceae families with 65.18%, 21.38%, 16.72%, and 13.11% Family Importance Value (FIV) were the most important families in this area, respectively.