نقش روسيه در شكست جنبش شيخ عبيدالله شمزيني

يكي از جنبش­ هايي كه در دوره ناصرالدين­ شاه قاجار رخ داد و هراس بزرگي در دولت قاجار ايجاد كرد، جنبش شيخ عبيدالله شمزيني يا نهري (1297/1880) بود. اين جنبش، در حقيقت قيام طبقه فرودست عليه وضعيت موجود و تلاشي اصلاحگرانه براي نشان دادن ناكارآمدي دولت قاجار بود. در ارتباط با سياست­ هاي بين­ المللي، مي توان فقدان استراتژي و ناآگاهي شيخ از واقعيت ها و الزامات سياست بين­الملل را از عوامل شكست جنبش برشمرد. از ميان دول خارجي، روس ها نقش مهمي در ناكامي و به شكست انجاميدن اين حركت سياسي ايفا نمودند. اين پژوهش در پي پاسخ به اين سوال است كه روسيه چه نقشي در شكست جنبش شيخ عبيدالله داشت و چگونه موجب شد كه جنبش شيخ عبيدالله با شكست مواجه شود؟ بر اساس نتايجي كه از پژوهش حاضر بدست آمد؛ روسيه براي كسب منافع بيشتر به تقابل با جنبش پرداخته و از عثماني و ايران حمايت كرد و همچنين به دليل نگراني از افزايش نفوذ انگلستان در ميان كردها و به خطر افتادن منافعش، سياست تفاهم و همكاري با انگلستان را در جبهه­ گيري عليه جنبش دنبال كرد. نداشتن بلوغ سياسي رهبر جنبش در جلب نظر قدرت ­هاي بزرگ بالاخص روسيه از يك سو و تضاد مسئله تشكيل كردستان با استراتژي خاورميانه ­اي روسيه، از سوي ديگر باعث شد كه روسيه نقش مهمي را در شكست جنبش شيخ عبيدالله شمزيني داشته باشد. اين مقاله با استفاده از منابع دست اول و اصيل و تحقيقات جديد و اسناد فارسي، تركي، روسي و كردي و با بهره گيري از روش توصيفي- تبييني در صدد است تا تحليلي متفاوت از نقش روسيه در جنبش شيخ عبيدالله شمزيني ارائه دهد.

this article has no abstract