بررسي فرايندهاي كشش جبراني و حذف در گويش كُرمانجي با تأكيد بر نظرية مورايي

The study of the phonological processes of compensatory lengthening and elision in the Kormanji dialect with an emphasis on the Moraic theory

«كُردي» يكي از زبان‌هاي پرگويشور در چهار كشور است. اين زبان در ايران و در استان‌هايي نظير كردستان، ايلام، كرمانشاه، همدان، آذربايجان غربي و شمال خراسان داراي لهجه‌هاي گوناگوني است كه دو گويش «كُرمانجي» و «سوراني» پرتكلم‌ترين گويش‌هاي آن به شمار مي‌روند. در حقيقت «گويش‌ها» شاخه‌هايي هستند كه از يك زبان واحد منشعب شده‌اند اما از نظر آوايي، واژگاني و ساختاري با يكديگر تفاوت دارند. هدف از انجام اين پژوهش بررسي برخي از فرايندهاي پربسامد در گويش كُرمانجي برحسب «نظرية مورايي» است. اين پژوهش به دنبال پاسخ‌دادن به اين پرسش است كه آيا فرايندهاي «كشش جبراني» و «حذف» در اين گويش و در نظرية مورايي قابل تبيين هستند يا خير. به منظور پاسخ به اين پرسش، داده‌ها با استفاده از روش ميداني، از طريق ارائة پرسشنامه به گويشوران بومي و همين‌طور بهره‌گيري از پايان‌نامه و منابع مكتوب گردآوري شد. در ادامه، پس از بيان پيشينه و معرفي نظرية مورايي، تحليل داده‌ها از طريق گزينش نمونه‌هاي مناسب براي هر فرايند و بررسي آن‌ها در نظرية مورايي انجام شد. يافته‌ها نشان داد كه اين فرايندها قابليت تبيين در نظرية مورايي را دارند.

Kurdish is a widely spoken languages in four countries. This language has different dialects in some provinces of Iran such as Kurdistan, Ilam, Kermanshah, Hamedan, West Azerbaijan and Northern Khorasan. The two dialects of "Kormanji" and "Surani" are the most widely spoken ones in those provinces. "Dialects" are branches ramifying out of a single language but have phonetic, lexical and structural differences. The purpose of this research is to study some of the most frequent processes in the Kormanji dialect with regard to the "Moraic theory". The question of whether "compensatory lengthening" and "deletion" in this dialect and in the above theory are explainable is dealt with in this research. To answer this question, employing the field method, the data were collected through questionnaires answered by the native speakers and then the thesis and written sources were used. In the following, after describing the background of Moraic theory and its background, data analysis was performed through selected appropriate samples for each process and then their examination was done via the Moraic theory. In the end, it was concluded that theses processes are explainable in the framework of the Moraic theory.