رهيافتي به ضوابط معيار قرار گرفتن تاريخ براي ارزيابي روايات

حديث پژوهان براي ارزيابي روايات صحيح از ناصحيح معيارهاي گوناگوني را برشمردهاند. عرضه حديث بر مسلّمات تاريخ يكي از اين معيارها است. پژوهشگران حديث همواره از معيار مذكور براي ارزيابي احاديث بهره بردهاند؛ ولي تا كنون اصول و ضوابط عرضه روايات بر مسلّمات تاريخ، به گونهاي شايسته مورد توجّه قرار نگرفته است؛ لذا در اين نوشتار شروط و ضوابطي براي اين معيار براي پالايش روايات بيان گرديده تا روشمندانه از معيار نامبرده استفاده شود. از جمله اين ضوابط ميتوان به اجماع مورخان، سكوت مورخان، استمرار عمل در زمان اصحاب و نقادي كردن به شيوه محدثان اشاره كرد. در اين نوشتار، همچنين آراي صاحبنظران درباره چرايي ملاك قرار گرفتن تاريخ براي اعتبارسنجي احاديث آورده شده كه از جمله ميتوان به اعتماد پيشينيان به تاريخ براي ارزيابي، يقيني و قطعي دانستن مسلّمات تاريخي و نيز اجتهادي و استنباطي نبودن قضاياي تاريخي اشاره كرد.

No abstract