پديد آورندگان :
ضابط، محمد دانشگاه بيرجند - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , شاه محمدي، فرشته دانشگاه بيرجند - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , قادري، محمد قادر دانشگاه بيرجند - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , سياري، محمد حسن دانشگاه بيرجند - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
گياه دارويي , كلريدسديم , جوانه‌زني , تجزيه خوشهاي
چكيده فارسي :
با توجه به روند افزايشي توسعه اراضي شور و كمبود اراضي زراعي مطلوب براي كشاورزي، شناسايي گياهان دارويي مقاوم به شوري اهميت زيادي دارد. در اين تحقيق خصوصيات آزمايشگاهي بذور اكوتيپهاي مختلف زيره سبز تحت تنش شوري در آزمايشگاه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند طي سال 1394 مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با دو فاكتور A شامل 10 اكوتيپ (سبزوار، خوسف، قوچان، سرايان، كاشمر، گناباد، زيركوه، اسفراين، طبس و تربت جام) و فاكتور B پنج سطح شوري (يك، سه، پنج، هفت و نه دسيزيمنس بر متر كلريد سديم) با سه تكرار در ژرميناتور اجرا شد. تجزيه واريانس نشان داد كه اكوتيپهاي مختلف در همه صفات مورد بررسي به جز وزن خشك گياه‌چه و نسبت طول ريشه‌چه به ساقه‌چه در سطح يك درصد با يكديگر اختلاف معنيدار داشتند. به‌طور كل اكثر صفات با افزايش غلظت شوري كاهش يافت. مقايسه ميانگين اثرات متقابل اكوتيپ× تنش نشان داد كه اكوتيپهاي كاشمر و قوچان در تنش سه دسيزيمنس بالاترين و اكوتيپهاي اسفراين و گناباد در تنش‌هاي يك و پنج دسيزيمنس بر متر كم‌ترين مقدار از صفات مورد اندازه‌گيري را داشت. تجزيه خوشهاي در تنش يك و نه دسيزيمنس بر متر اكوتيپ‌ها را در سه گروه عمده گروه‌بندي نمود. در تنش يك دسيزيمنس بر متر گروه اول (كاشمر، زيركوه، سرايان، تربت جام، طبس، گناباد و سبزوار) و در تنش نه دسيزيمنس بر متر گروه سوم (خوسف و سبزوار) داراي حداكثر تحمل بود. در تنش سه دسيزيمنس بر متر اكوتيپ‌ها در چهار گروه عمده قرار گرفتند و در آن گروه سوم (سبزوار، كاشمر و گناباد) داراي حداكثر مقاومت بود. در تنش پنج و هفت دسي زيمنس بر متر چهار گروه عمده از اكوتيپ‌ها مشخص گرديد كه در هر دو سطح گروه چهار (سبزوار) داراي حداكثر مقاومت بود. به‌طوركلي اكوتيپ سبزوار داراي بيشترين مقاومت در كليه سطوح شوري بود.
چكيده لاتين :
Due to the increasing of saline lands and the lack of suitable lands for agriculture, the identification of tolerant medicinal plants to salinity is very important. In this research were studied the seeds laboratory characteristics of different ecotypes of cumin in the Research Laboratory of Birjand University under salt stress and normal conditions in 2014. The experiment was carried out as a factorial in a completely randomized design with two factors and three replications. Factor A included 10 ecotypes (Sabzevar, Khousf, Quchan, Sarayan, Kashmar, Gonabad, Zirkooh, Esfarayen, Tabas and Torbate Jam) and factor B included five levels of salinity of NaCl (One, three, five, seven and nine ds/m). Analysis of variance showed that different ecotypes had significant differences at the 1% level in all traits, except seedling dry weight, and radicle/shoot length ratio. In general, most of traits decreased with increasing salinity levels. Ecotype × stresses interactions comparisons showed that the Kashmar and Ghoochan ecotypes at three dS/m and Esfarayen and Gonabad ecotypes at one and five dS/ m had highest and lowest amount of measured traits, respectively. Cluster analysis at 1 and 9 ds/m levels grouped ecotypes into three major groups. Group 1 (Kashmar, Zirkooh, Sarayan, Torbate Jam, Tabas, Gonabad and Sabzevar) and group 3 (Khousf and Sabzevar) had maximum resistance to salinity stress at 1 ds/m and 9 ds/m levels, respectively. At 3 ds/m level, ecotypes were classified in four group, in which the group 3 (Sabzevar, Kashmar and Gonabad) had maximum resistance. At 5 and 7 ds/m levels were recognized four main groups of ecotypes and in both level, group 4 (Sabzevar) had maximum resistance. In general, ecotype Sabzevar had the highest resistance at all levels of salinity.
