ارزيابي ابعاد انساني در برنامه درسي كارشناسي پرستاري : مطالعه كيفي

مقدمه: پرستاري يك رويداد انساني است كه بر پايه تعاملات بشري جهت شناسايي و رفع نيازهاي جامعه بشري بنا نهاده شده است. در عصر حاضر به دليل پيشرفت هاي فزاينده ي تكنولوژيك ، تغييرات جمعيتي ، روند جهاني شدن يا به عبارتي مطرح شدن مفهوم شهروند جهاني ، گسترش برنامه هاي جديد بهداشتي در سطح جهاني ، با افزايش پيچيدگي سيستم مراقبت هاي بهداشتي و نقش پرستار ، ايفاي نقش هاي حرفه اي و اجتماعي پرستاران با چالش هايي همراه مي باشد و اين در حالي است كه پرستاران بايد قادر به پيش بيني و مديريت مراقبت از بيماران با شرايط پيچيده اي باشد كه به سرعت در حال تغيير است . با اين حال بسياري از برنامه هاي درسي پرستاري امروزي، شرايط امكان تامين برنامه ريزي درسي جهت پاسخگويي به نيازهاي در حال تغيير شرايط را دارا نيستند. لذا برنامه درسي منطبق بر ويژگي هاي خاص حرفه بايد قادر باشد ، در دانشجوي پرستاري مهارت هاي بر طرف كردن نيازهاي بهداشتي جامعه را ايجاد نمايد، نه فقط مجموعه اي از اطلاعات و مفاهيم علمي و مهارت هاي عملي بوده كه فاقد مفهوم اصلي يا عمده مطابق با نيازهاي انساني است. روش: اين پژوهش يك مطالعه كيفي با استفاده از روش تحليل محتوا با رويكرد تحليل محتواي قراردادي است ، جهت گرد آوري داده ها ازمصاحبه ي نيمه ساختارمند فردي و مصاحبه گروه متمركز استفاده گرديد. نمونه گيري به شيوه در دسترس انجام شد. در مصاحبه فردي 8 نفر از مدرسين پرستاري و در مصاحبه متمركز دانشجويان ترم يك الي ترم هشت كارشناسي پرستاري در قالب 6 گروه متمركز به تعداد 8 الي 12 نفر به تفكيك اشتغال به تحصيل در ترم يك الي هشت و يك گروه 7 نفره از پرستاران فارغ التحصيل ،انتخاب گرديدند. زمان مصاحبه هاي گروهي بين 80 الي 110 دقيقه و زمان مصاحبه هاي فردي بين 45 الي 90 دقيقه بود.پس از انجام هر مصاحبه ، اطلاعات ضبط شده، تايپ و به نرم افزار MAXQD نسخه 2007 منتقل شد. به منظور تجزيه و تحليل داده ها از روش تحليل محتواي قراردادي استفاده گرديد. يافته: در طي روند تحليل محتوا نهايتا 87 كد، 13زير طبقه ، 5 طبقه(لزوم مددجومحوربودن برنامه ي درسي، ضرورت توجه به ابعاد انساني دانشجو در برنامه درسي، عدم توجه به نقش دانش آموخته در برنامه درسي، عدم توجه به نقش مدرس در برنامه درسي، عدم توجه به انسان و نيازهاي انساني) و يك درون مايه ضعف در توجه به ابعاد انسان در برنامه درسي به دست آمد. نتيجه گيري: نتايج مطالعه حاضر دلالت بر نقش ابعاد انسان و نيازهاي انساني در چهار محور مددجو، دانشجوي پرستاري، مدرس پرستاري و دانش آموخته (پرستار) در برنامه درسي مقطع كارشناسي پرستاري دارد و اين نكته را مطرح مي سازد كه شايد لازم باشد بر ابعاد انساني با توجه به ملاحظات فرهنگي و مذهبي جامعه در طراحي ، اجرا و ارزيابي برنامه درسي كارشناسي پرستاري تاكيد بيشتري صورت گيرد.