مؤلفه‌هاي كاربردي درمان شناختي- رفتاري براي كاهش وزن در زنان: تحليل محتواي كيفي جهت‌دار

مقدمه: در دهه هاي اخير، برنامه هاي شناختي رفتاري موفقيت چشمگيري را در كاهش وزن نشان داده اند. مؤلفه هاي بسيار زيادي در اين برنامه ها گنجانده شده است كه هم طول مدت درمان را افزايش مي دهد و هم به خوبي مشخص نيست كدام مؤلفه هاي درماني كاربرد بيشتري براي افراد دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسي مؤلفه هاي درمان شناختي رفتاري (Cognitive behavioral therapy يا CBT) در زندگي روزمره، براي افراد در جهت حفظ وزن كاسته شده يا كاهش وزن كاربردي انجام شد. روش : اين مطالعه كيفي از نوع تحليل محتواي قياسي بود. نمونه گيري به روش هدفمند صورت گرفت و زناني كه پس از گذراندن دوره درمان شناختي رفتاري براي كاهش وزن، حداقل 6 ماه موفق به حفظ وزن يا كاهش بيشتر وزن خود شده بودند، انتخاب شدند. مصاحبه نيمه ساختار يافته توسط متخصصان روش درمان شناختي رفتاري كاهش وزن با 18 نفر از اين افراد انجام گرفت. كدگذاري اوليه به صورت قياسي و بر اساس برنامه Cooper و همكاران براي درمان شناختي رفتاري كاهش وزن انجام شد. در نهايت، مؤلفه هاي نهايي توسط گروه همتايان خارج از گروه نمونه و متخصصان درمان شناختي رفتاري براي كاهش وزن مورد تأييد قرار گرفت. يافته ها: از بين 35 مؤلفه اوليه از بسته درمان شناختي رفتاري كه به روش قياسي استخراج شده بود، تنها 17 مؤلفه توسط افراد درمان شده تأييد گرديد؛ به طوري كه اغلب افراد اين 17 مؤلفه را به طور روزمره در زندگي خود استفاده مي كردند يا آن را در طول درمان براي كاهش وزن خود بسيار مهم و كاربردي ارزيابي نمودند. نتيجه گيري: از بين مؤلفه هاي زيادي كه در درمان گنجانده مي شود، تنها بخشي از آن ها براي افراد قابل اجرا و كاربردي مي باشد و بقيه روش ها يا مؤلفه ها فراموش مي شود و يا مورد استفاده قرار نمي گيرد. از اين رو، مي توان درمان شناختي رفتاري در جهت كاهش وزن را بر مؤلفه هاي كاربردي تر متمركز نمود.