واكاوي مفهوم نظربازي در شعر خواجوي كرماني و شاه نعمت‌الله ولي

نظربازي از بن‌مايه‌هاي پربسامد ادبيات عاشقانه و عارفانه است كه در آثار بسياري از بزرگان ادب فارسي، بازتاب قابل‌توجهي دارد. نظربازي نزد عارفان، بيانگر نوعي تجربۀ عرفاني است تجربه‌اي كه عارف در عشق و عرفان به جايي مي‌رسد كه به هرچه مي‌نگرد، خدا و جلوه‌هاي او را مي‌بيند و با آن‌ها نظربازي مي‌كند. از جملۀ اين عارفان، خواجوي كرماني و شاه نعمت‌الله ولي است كه نظربازي در اشعار آن‌ها، قابل تقسيم به نظربازي عرفاني و زميني است. هدف از اين جستار، مقايسه و تبيين تشابه و تفاوت مفهوم نظربازي در ديدگاه اين دو شاعر است كه با روش تحليلي ـ توصيفي به بررسي اين موضوع پرداخته شده است. حاصل پژوهش حاكي از آن است كه شاه نعمت‌الله ولي با نظر به چهرۀ زيبارويان، تصويري از زيبايي خداوند را مي‌نگرد و نظر او مبناي جسمي ندارد، اما خواجوي كرماني، اساس و فلسفۀ بهره‌مندي انسان از نعمت بينايي را نظربازي و ديدن معشوق مجازي مي‌داند به گونه‌اي كه بخش اعظمي از ابيات مربوط به نظربازي او، خطاب به معشوق زميني است.

this article has no abstract