دلالت ضمني نشانه ها در شعر حافظ با توجه به آرايه ي مراعات نظير و تناسب

يكي از مهمترين وجوه شعر حافظ هماهنگي ميان لفظ و محتوا است. اهميت پيوند اين دو در ذهن حافظ چنان است كه به صورت گسترده از نظام نشانه و دلالتهاي ضمني در متن بهره ميگيرد تا واژگان شعر علاوه بر رو يكرد زيباشناسانه و ايجاد معني معمول، دلالتي براي معني پنهان و ثانويه باشند. هدف اين مقاله اثبات اين مطلب است كه حافظ از مراعات نظير و تناسب نيز به عنوان نشانه هاي معني افزا بهره گرفته است. دلالت ضمني نشانه ها در مراعات نظير و تناسب به دو شكل انجام م يگيرد: شكل اول، حركت ذهن است از مراعات نظيري كه در بيت وجود دارد به سوي واژه يا مفهومي ديگر كه در بيت وجود ندارد. شكل دوم، وجود واژگاني در بيت است كه در ظاهر با هم تناسب ندارند اما با واژه اي خارج از بيت، متناسب ند و ذهن خواننده را به آن را هنمايي ميكنند. در اين مقاله شكل اول، نشانه هاي درون متني و شكل دوم، نشانه هاي فرامتني ناميده و در مجموع دوازده نمونه كه دلالت هاي ضمني غير متعارف دارند، به شيو ه ي كتابخانه اي و بر پايه ي تحليل محتوا بررسي شده است.