ارتباط بين اشكال پتاسيم با ويژگي هاي فيزيكوشيميايي و تنوع كاني هاي رسي برخي از خاك هاي خوزستان

Correlation Among K Forms with Soil Physical-Chemical Properties and Clay Mineral Diversity in Some Soils of Khuzestan

آگاهي از اشكال مختلف پتاسيم و توزيع آن در خاك هاي مختلف مي تواند به مصرف بهينه كودهاي پتاسيم كمك نمايد. پژوهش حاضر با هدف بررسي اشكال مختلف پتاسيم در خاك و همبستگي آن ها با ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي و كاني هاي رسي خاك انجام گرديد. نتايج نشان داد كه ميزان پتاسيم محلول با ميزان رس رابطه معكوس و ميزان پتاسيم تبادلي و قابل جذب با ميزان رس رابطه مستقيم داشت. ميزان پتاسيم تثبيت شده نيز به نوع و مقدار رس ها در خاك بستگي داشت. پتاسيم ساختماني با ميزان آهن و ميزان رس در خاك، رابطه مثبت و معني داري نشان داد اما با ميزان گچ در خاك رابطه منفي داشت. پتاسيم كل بنابه همبستگي كه با ميزان رس داشت با ميزان آهن، آلومينيم و سيليس نيز كه اجزاء اصلي تشكيل دهنده رس ها مي باشند، نيز همبستگي بالايي داشت. ميزان پتاسيم خاك به ميزان زيادي با افزايش كاني هاي ايليتي رو به فزوني بود ولي وجود پالي گورسكايت يا كلريت زياد در خاك با كاهش ميزان پتاسيم در خاك همراه بود. نتايج نشان داد كه ميزان پتاسيم با وجود گچ، آهك و ماده آلي و بدون حضور اين مواد در مناطق حاوي گچ مثل اميديه، رامهرمز و هفتكل تفاوت قابل ملاحظه اي داشت. عمده تفاوت در ميزان پتاسيم خاك به نوع كاني هاي رسي (متاثر از مواد مادري)، اثرات آبياري سنگين، جذب گياهي و ميزان گچ مرتبط بود كه سبب مي شد كاني رسي ايليت تا حدودي در خاك كاهش يابد.

The knowledge about K forms and its distribution in different soils can help to apply properly K fertilizers. This study was performed to investigate the different K forms in the soil and their relationship with physical-chemical properties and clay mineral diversity of the soil. The results showed that the amount of soluble K had negative correlation with clay content but exchangeable or available K value had positive correlation with clay content. Also, the fixed K value had good correlation with type and among clay content in these soils. Structural K had positive and significant correlation with Fe and clay content but negative correlation with gypsum. Total K had good correlation with clay content and consequently with Fe, Al, and Si that are the main performed elements of the clay particles. The amount of K in the soil was increased with increasing of illite content but it was decreased with increasing the chlorite and palygorskite. The results showed a significant difference between the K values with the presence and absence of OM, CCE, and gypsum in the soils. Generally speaking, the available K content was corresponded to the parent material (clay mineral type), cultivation type and age, heavy irrigation and leaching which causes a reduction in illite clay mineral in these soils.