بررسي گونه هاي هنجارگريزي زباني و بسامد وقوع آنها در شعر سيمين بهبهاني

Investigating the types of Linguistic Deviation and Their Frequency of Occurrence in Simin Behbahani’s Poetry

شاعران با به كارگيري توناييهاي بالقوه زباني مي توانند در ايجاد بسترهاي اجتماعي و فرهنگي نقش تعيين كننده اي داشته باشند. در طول حيات ادبي در ايران شاعران بسياري چهره نموده اند و از حيث نوع آوري زباني در شعر بر غناي زبان فارسي افزوده اند. از نظر ساختگرايان هنجارگريزي يكي از موثرترين روشهاي برجستگي سازي و آشنايي زدايي در شعر است كه بسياري از شاعران كلاسيك و معاصر از آن بهره برده اند. در اين راستا، سيمين بهبهاني از جمله شاعراني است كه در سرايش «شعر نو» از آموزه هاي صورت گرايان بهره برده است و به كاربست انواع فراهنجاريهاي زباني در غزل به عنوان مايه اصلي هنر شاعري خويش مبادرت ورزيده است. وي با قاعده افزايي و قاعده كاهي زباني احساسات عاشقانه و عارفانة خود را بيان كرده و به بيان ديدگاه هاي فكري، فرهنگي و مذهبي خود اهتمام ورزيده است. بر اين اساس، در اين جستار با كنكاش در زواياي شعري ديوان اين شاعر معاصر كه به روش كتابخانه اي گردآوري شده است. نوع آوريها، گونه هاي هنجارگريزي زباني و خلاقيت هاي هنري و آرايه هاي ادبي به كار گرفته شده به منظور خلق غزل سياسي و اجتماعي در مجموعه اشعار او به روش توصيفي تحليلي مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج تحقيق حاكي از آن بود كه بانوي غزل ايران به وفور از هنجارگريزي آوايي و معنايي در اشعارش بهره برده و نيز مشخص گرديد كه گريز از اين هنجارهاي زباني چه تأثيري در ميزان برجستگي و تشخص سبكي شعر وي نسبت به شعر معاصرانش داشته است.

Simin Behbehani is one of the poetesses who had used the formalists' ideas and views in modern versing and employed a lot of linguistic deviations in her lyrics as the raw material of poem art. She used deviations and foregrounding to convey her romantic and spiritual feelings and ideological, cultural, and religious views. The required data gathered from library to investigate the creativityوlinguistic deviations, and figures of speech. The method employed was descriptive and analytic. The results indicate that the Iranian lady employed phonological and semantic deviations more than other types which make her more brilliant than other poets with respect to foregrounding and stylistic art.