بررسي تنوع ژنتيكي ژنوتيپ‌هاي مختلف گندم بهاره پاييزه شمال ايران با استفاده از نشانگر ISSR

شناخت تنوع ژنتيكي و طبقه بندي ذخاير توارثي يكي از فعاليت هاي مهم درزمينه ي به نژادي و حفظ ذخاير ژنتيكي در گياهان است. به منظور ارزيابي تنوع ژنتيكي در 48 ژنوتيپ گندم، تكثير مكان هاي ژني با استفاده از 10 آغازگر ISSR در آزمايشگاه ژنتيك و اصلاح نباتات دانشكده ي كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه گنبدكاووس در سال 1393 انجام شد. از تعداد 62 نوار توليد شده در كل ژنوتيپ ها، 41 نوار چند شكل بودند. تعداد نوارهاي چند شكل از 2 تا 8 به ازاي هر آغازگر متفاوت بود. بيشترين نوارهاي چند شكل مربوط به آغازگر PRI10 بود. مقادير محتواي چندشكلي (PIC) بين 375/0 تا 498/0 و شاخص نشانگري (MI) هم بين 75/18 تا 84/39 در هر آغازگر متغير بود. بيشترين درصد چندشكلي به آغازگرهاي PRI4 و PRI10 با 80 درصد و كمترين درصد چندشكلي به آغازگرهاي (PRI2+PRI4)، (PRI3+PRI4) و PRI5 با 50 درصد تعلق داشت. آغازگر (PRI3+PRI4) بيشترين ميزان شاخص شانون را با مقدار 666/0 و آغازگر PRI5 با 502/0 كمترين را نشان دادند. بيشترين ميزان تنوع ژنتيكي ني در آغازگر (PRI3+PRI4) با مقدار 474/0 و كمترين در آغازگر PRI5 با مقدار 336/0 مشاهده شد. بيشترين تعداد آلل مؤثر براي آغازگر (PRI3+PRI4) با مقدار 908/1 و كمترين تعداد آلل مؤثر براي آغازگر PRI5 با مقدار 584/1 به دست آمد. تجزيه ي خوشه اي به روش UPGAM و با استفاده از ضريب تشابه جاكارد، 48 ژنوتيپ را در چهار گروه مجزا گروه بندي كرد. كمترين شباهت ژنتيكي بين ژنوتيپ هاي گروه يك و پنج مشاهده شد و اين موضوع نشان دهنده اختلاف ژنتيكي زياد بين دو گروه مي باشد. لذا مي توان از آن ها در صورت داشتن صفات مطلوب به عنوان والد در برنامه هاي اصلاحي و دورگ گيري براي به دست آوردن حداكثر هتروزيس استفاده نمود.