ارزيابي پايداري عملكرد دانه لاين‌هاي اميدبخش كلزا (Brassica napus L.) زمستانه با استفاده از تجزيه به مختصات اصلي

درك ساختار و ماهيت اثر متقابل ژنوتيپ *محيط در برنامه هاي اصلاحي از اهميت ويژه اي برخوردار است. به منظور مطالعه اثر متقابل ژنوتيپ *محيط و شناسايي ژنوتيپ هاي پايدار، 12 لاين اميدبخش زمستانه كلزا به همراه رقم اكاپي (شاهد)، در شش منطقه سرد (بجنورد، همدان و اراك) و معتدل سرد (كرج، كرمانشاه و اصفهان) كشور در قـالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار و به مـدت دو سال زراعي 90-1389 و 91-1390 مورد بررسي قرار گرفت. تجزيه واريانس مركب با فرض تصادفي بودن محيط ها و ثابت بودن ژنوتيپ ها انجام شد. نتايج تجزيه مركب نشان داد كه اثر متقابل سال *مكان *ژنوتيپ در سطح احتمال 5 درصد معني دار بود. تجزيه و تحليل اثر متقابل ژنوتيپ *محيط با استفاده از روش چند متغيره تجزيه به مختصات اصلي انجام شد. با توجه به ميانگين عملكرد دانه لاين ها در محيط هاي آزمايشي مختلف، محيط هاي آزمايشي به دو گروه كم تر از ميانگين كل شامل، سه محيط و بيشتر از ميانگين كل شامل، پنج محيط گروه بندي شدند. با توجه به نمودار حاصل از روش درخت با حداقل شاخه و داده هاي حاصل از ماتريس فواصل مركزي، لاين شماره 5 (L63) و رقم اكاپي (Okapi) به عنوان بهترين لاين و رقم براي محيط هاي نامطلوب شناسايي شدند. همچنين لاين هاي شما ره 3 (L201) و 8 (L119) به عنوان مناسب ترين لاين ها براي شرايط محيطي مطلوب شناسايي شدند.