بررسي جنبه‌هاي بلاغي در مرثيۀ محتشم كاشاني

Investigating the Rhetorical Aspects of the Murtaza Mohtasham Kashani

صور گوناگون خيال در همۀ زبان‌ها و دوره‌ها، زمينۀ اصلي شعر را نشان مي‌دهد. شاعر با بهره از زبان وصفي يا مجازي و به فراخور مضمون مورد نظر خود در انواع شعر طبع‌آزمايي مي‌كند. يكي از مضامين مهمّ شعري، مرثيه است كه در سوگ كسان يا در مصيبت ائمۀ معصومين عليهم السّلام به ويژه امام حسين(ع) و ياران او سروده شده است. محتشم كاشاني پرآوازه‌ترين مرثيه‌سراي شيعه در دورۀ صفوي است و سبك جديدي در سرودن اشعار مذهبي به وجود آورد كه الگوي شاعران پس از او نيز قرار گرفت. مسألۀ مورد مطالعه در اين نوشتار بررسي جنبۀ زيبايي‌شناسي از نظر ميزان كاربرد صور خيال در مرثيۀ محتشم به روش تحليلي توصيفي و هدف از تحقيق تبيين علّت تأثيرگذاري و ماندگاري اين مرثيه است. نتيجۀ تحقيق ميزان قابل ملاحظه‌اي از تصويرسازي‌هاي محتشم را با به ‌كارگيري شگردهاي ادبي صور خيال نشان مي‌دهد به گونه‌اي كه بيتي خالي از اين صور و آرايه‌ها نيست؛ از آن ميان، استعاره سپس تشبيه بيش‌ترين كاربرد و مجاز، كنايه و تشخيص به نسبت برابر در برجسته‌سازي تصاوير به كار رفته و چنين مي‌نمايد كه غير از مضمون، استفاده از صوري چون استعاره و تشبيه از علل عمدۀ شهرت و تأثيرگذاري شعر محتشم است.

Different forms of imagination in all languages ​​and periods represent the main theme of the poem. The poet will experiment with a variety of poetry, with the help of a descriptive or virtual language and according to his theme. One of the important themes of poetry is the poetry that has been written in the grief of the people or in the calamity of the Imams (as), especially Imam Hussein (AS) and his followers. Mohtasham Kashani is the most well-known Shiite master of the Safavid period, and created a new style in the creation of religious poetry, followed by a pattern of poets. The issue studied in this article is the study of the aspect of aesthetics in terms of the application of imagery in the mourning of Mohtasham in a descriptive analytical method and the purpose of the study is to explain the cause of the effect and survival of this period. The result of the research shows a considerable amount of my illustrations with the use of literary techniques of imaginary imagery, in which the bit is not empty of these forms and arrays; among other things, the metaphor then likens the most used and permissible, invisible and recognizable equally to the highlighting The images have been used to make it clear that, besides the theme, the use of form such as metaphor and simulation is one of the main causes of the reputation and influence of the poetry of Mohtasham.